Twinkle Jaaroverzicht 2022 Q4 – Herfst

Na enkele bewogen coronajaren was 2022 het jaar van uithijgen en doorgaan. Althans dat dachten we. Totdat de oorlog in Oekraïne uitbrak en we hier te maken kregen met torenhoge inflaties, een historisch laag consumentenvertrouwen en flink stijgende energieprijzen. Voor e-commerce brengt dat ook veel onzekerheid met zich mee. Wat betekenen de prijsstijgingen voor de positie van webwinkels? Hoe reageren investeerders? En wat blijft over van de coronapiek? Vandaag het laatste deel van ons jaaroverzicht, met de maanden oktober, november en december.

Oktober

Met oktober begon een onrustig kwartaal voor e-commerce. Zo werd het vertrek van Deliveroo uit Nederland definitief en begon het te rommelen bij Made.com. De Britse woonwebshop was begin oktober in gesprek met potentiële overnamekandidaten maar na een paar weken bleek dat deze tot niets hadden geleid. De toekomst van het bedrijf werd daarmee onzeker en de webshop werd uit de lucht gehaald. Ook viel in oktober het doek voor MuseumDepotShop, de webshop waar kunstliefhebbers museale stukken konden kopen die bij musea niet meer werden tentoongesteld. Bij online supermarkt Ochama werden drie fysieke filialen gesloten vanwege ‘onderhoud’, het was niet bekend wat er precies aan de hand was en een reactie bleef uit. Opvallend was wel dat de week ervoor bekend werd bekend werd dat coo Mark den Butter en cmo Kayee Tjahjadi-Lam waren vertrokken bij het bedrijf. De twee directieleden waren sinds de lancering van Ochama begin dit jaar het gezicht van de retailformule.

Een ander opvallend nieuwtje in de maand oktober was dat flitsbezorger Getir in vergevorderde gesprekken zou zijn over een overname van concurrent Gorillas. Een definitief besluit was nog niet genomen en beide bedrijven reageerden niet op de geruchten. Oktober leek daarnaast de maand voor tweedehands initiatieven. Zo kondigde MediaMarkt aan zich meer in te gaan zetten op re-commerce, startte Shein een platform voor wederverkoop en koos Zara voor een ‘Pre-Owned’-platform.

In oktober werd de nieuwste Twinkle100 gepresenteerd. Met een omzet van 4,1 miljard euro is bol.com voor het tiende jaar op rij aanvoerder van de lijst. Wel is er voor het eerst sinds 2017 een nieuwe nummer twee. Albert Heijn streeft Coolblue voorbij en is na Ahold Delhaize-zuster bol.com de grootste webwinkel in ons land.

Andere nieuwtjes uit oktober die nog het vermelden waard zijn: Afterpay veranderde zijn naam naar Riverty, De ChristenUnie wil belasting op online bestellingen, Amazon ging live in België en PostNL stelde zijn pakketkluizen open voor andere vervoerders.

November

Ook in november bleef het onrustige kwartaal in e-commerce voortduren. November bleek een maand waarin de onrust in e-commerce voortduurde. Waar in oktober de toekomst van Made.com nog aan een zijde draadje hing, begon die toekomst in november steeds meer vorm te krijgen en die bleek niet rooskleurig. Made.com stond op 1 november op de rand van de afgrond en vroeg uitstel van betaling aan. In de week erna lieten verschillende Britse warenhuizen weten geïnteresseerd te zijn in de webshop, Next zou zelfs enkele miljoenen hebben geboden. Op 9 november werd het onvermijdelijke werkelijkheid: Made.com werd failliet verklaard. Vijfhonderd medewerkers kwamen op straat te staan en de Britse meubelretailer Next maakte bekend dat zij de merkrechten overnamen. Op diezelfde dag viel er nog een bedrijf om: bezorgdienst Instabox Nederland werd door de rechtbank in Amsterdam failliet verklaard. Datzelfde gold voor Red je Pakketje, dat eerder door Instabox werd overgenomen. Budbee, dat onlangs fuseerde met Instabox, liet weten dat het faillissement geen invloed heeft op de fusie. Eind november werd bekend dat DHL de activa kocht van Instabox, waarbij het onder andere gaat om pakketkluizen. November lijkt de maand van faillissementen en het stopzetten van bedrijven, services en samenwerkingen. Zo werd wijnabonnement Vinobox failliet verklaard en stopte Local Heroes ermee. CarNext kondigde een vertrek aan uit Nederland en Albert Heijn trok de stekker uit de bezorgdienst AH Compact. Deliveroo, dat eerder zijn vertrek aankondigde uit ons land, besloot zich ook terug te trekken uit Australië. Verder beëindigden wehkamp en BCC hun samenwerking en werd het tweedehands initiatief Zircle van Zalando opgeheven.

Binnen de flitsbezorgmarkt was deze maand minder nieuws te melden. Wel werd bekend dat de fysieke supermarkt die Getir opende in Amsterdam, geen toekomst had. Het bedrijf hoopte daarmee te voldoen aan het bestemmingsplan van de gemeente Amsterdam, maar dat bleek niet het geval. In Utrecht was er voor Gorillas beter nieuws: zij kregen een vergunning van de gemeente om vanuit een magazijn in een woonwijk te mogen opereren. Verder werd er nog een samenwerking aangekondigd tussen Getir en Just Eat Takeaway.com, waardoor consumenten in verschillende Europese landen het aanbod van de flitsbezorger kunnen bestellen in de app van Just Eat.

Ook bij PostNL was het een rommelige maand, in aanloop naar de drukke feestdagenperiode. Vakbond FNV kondigde een staking aan in Zuidoost-Nederland om vastgelopen onderhandelingen over een nieuwe cao een duw in de rug te geven. PostNL wilde daar via een kort geding een stokje voor steken. Op advies van de rechter gingen de twee partijen wederom in gesprek en werd de staking opgeschort. Kort daarna besloot de rechter dat werknemers van PostNL tot 6 januari niet mochten gaan staken, waardoor ook direct de aangekondigde Black Friday-staking niet doorging. Eind november kondigde de post- en pakketbezorger aan dat het een deel van het eigen cao-voorstel alvast ging uitbetalen aan werknemers met het salaris van december. Dat zou volgens PostNL een extra steun in de rug moeten zijn voor werknemers die het in de laatste maand van het jaar extra druk krijgen. Vakbond FNV reageerde furieus, volgens hen verhoogde PostNL eenzijdig de lonen, zonder goedkeuring van de vakbonden. Volgens FNV was het een ‘zoethoudertje vanuit PostNL wat ze presenteerden als een mooie bonus’.

December

Het zal je niet verbazen dat ook december geen rustige maand was voor e-commerce. Naast de reguliere feestdagendrukte, hadden veel e-commercebedrijven de wind tegen. Door onder andere hoge inkoopprijzen en stijgende advertentiekosten staan de winstmarges van webshops onder druk. De winstmarges zouden daardoor met ruim 11,5 procent afnemen dit jaar, zo bleek uit cijfers van FiveX. Dat webshops moeten snijden in kosten, bleek in november al bij Amazon, die zo’n 10.000 werknemers moet ontslaan. Ook Doordash snijdt in de kosten en ontslaat 1.250 mensen. En ook Nederlandse e-commercebedrijven worden niet gespaard. Het lage consumentenvertrouwen en de e-commercedip van 2022 hebben ook gevolgen voor bol.com. Het platform kondigt aan de komende jaren te gaan bezuinigen. Zo’n 300 banen – ongeveer 10 procent van het personeelsbestand- verdwijnen. Eind december komt naar buiten dat ook Pieter Pot een reorganisatie achter de rug heeft, waarbij het tientallen mensen heeft moeten ontslaan.

In Oostenrijk gooide flitsbezorger Flink de handdoek in de ring. Daar had het bedrijf een dochteronderneming, maar die heeft begin december faillissement aangevraagd. Het bleek niet mogelijk om de Oostenrijkse activiteiten binnen afzienbare tijd winstgeven te maken. In Japan is het HelloFresh die er naar amper een jaar alweer een punt achter zet. Dichter bij huis komt er eind december ook vervelend nieuws: de Groningse webwinkel Frank is failliet verklaard. De webshop wordt nog in de lucht gehouden, met het oog op een mogelijke doorstart. Er wordt ook meer duidelijk over het faillissement van Instabox. Een megaverlies van 24,3 miljoen euro nekte het bedrijf. Deze verliezen liepen zo hard op, dat nagenoeg de gehele opbrengst per pakket (88,5 procent) uit eigen zak moest worden betaald. En om deze alinea met een positieve noot af te sluiten, hebben we nog een follow-up van het faillissement van MuseumDepotShop van oktober. Collectioneurs.nl, het kunstplatform dat werd meegetrokken in het faillissement, maakt in december een doorstart.

Van de Turkse flitsbezorger Getir komen de jaarcijfers naar buiten. Daaruit blijkt dat het bedrijf vorig jaar een verlies heeft geleden van maar liefst 586,8 miljoen dollar, op een omzet van 466,1 miljoen. Dat weerhoudt Getir er niet van om deze maand een grote overname te doen (misschien wel de grootste in flitsbezorgwereld?): concurrent Gorillas. Delivery Hero deed nog een poging om het bedrijf over te nemen, maar Getir trok aan het langste eind. Daarmee zet de consolidatie van de flitsbezorgmarkt voort en zijn er nog maar twee spelers actief in de Nederlandse markt.

Ook binnen andere sectoren werden er overnames gedaan. Het moederbedrijf van Bakker Bart kondigde een overname aan van Bagels & Beans. En supermarkt Jan Linders gaat verder als franchiseondernemer van Albert Heijn. Het overgrote deel van de 63 winkels wordt omgebouwd naar Albert Heijn-filialen. De franchiser Jan Linders neemt daarnaast tien winkels van Albert Heijn in het zuiden van Nederland over.

Naast overnames, werden er ook nog enkele samenwerkingen gesloten in december, een korte samenvatting:Thuisbezorgd gaat boodschappen bezorgen voor Hoogvliet, Hema en Easytoys hebben elkaar gevonden en ook Flink en Wolt sloten een partnerschap in Berlijn.