Pakketkluizen: Poolse logica, Nederlandse illusies

In Polen zijn pakketkluizen net zo gewoon als geldautomaten. Zo’n 25.000 stuks staan door het hele land, bij supermarkten, tussen flats en op drukke kruispunten. Je tikt een code in, de deur klikt open, klaar. InPost, het gele icoon van de Poolse e-commerce, maakte er een nationale infrastructuur van. CEO Rafal Brzoska geloofde al in 2009 dat thuisbezorging te duur, te inefficiënt en te vaak tevergeefs was. Dus ging hij als eerste massaal kluizen plaatsen. Na een moeizame start werd het een daverend succes.

Nu richt InPost zijn pijlen op Nederland, zegt Brzoska in FD. De hoge dichtheid maakt ons land volgens Brzoska ideaal terrein, mits hij de volledige logistieke keten voor webshops in handen krijgt. In het Verenigd Koninkrijk kocht InPost zich die keten simpelweg bij elkaar via Menzies: met één overname beschikte het bedrijf over landelijk bereik en controle over Express- en Newstrade-logistiek. Zo kan het nu opschalen naar next-day lockerservices. Maar in Nederland is die route een stuk lastiger. PostNL en DHL beheersen de markt, en zonder een strategische overname komt InPost hier nooit los van de grond.

De vraag is alleen: heeft Nederland überhaupt behoefte aan zo’n lockerrevolutie? De feiten zeggen van niet. We hebben al meer dan tienduizend afhaalpunten en pakketkluizen, maar het afhaalgedrag van consumenten is in tien jaar nauwelijks veranderd. Nog altijd laat bijna 90 procent zijn pakket gewoon thuis bezorgen. Bovendien wordt thuisbezorging steeds groener: vanaf 2025 rijden alle bezorgers zero-emissie, vaak met kleine elektrische voertuigen. Onderzoek toont zelfs aan dat een online bestelling duurzamer kan zijn dan een rit naar de winkel.

En toch rijdt 60 procent van de Europese consumenten met de auto naar een afhaalpunt. Pakketkluizen leveren zo niet minder, maar juist méér verkeer op. Ook verminderen ze het aantal bestelbusjes in de wijk niet: bezorgers blijven dezelfde rondes rijden voor de 90 procent die niet wil ophalen. Grote, kwetsbare of gekoelde goederen passen bovendien niet in een kluis. Financieel zijn lockers ook eerder kostbaar dan efficiënt, zeker wanneer pakketten dagen blijven liggen of piekdrukte rond feestdagen extreme capaciteit vraagt.

En dan is er de leefomgeving. Extra verkeer, fout geparkeerde fietsen en auto’s, avonddrukte. Mijn buren herkennen de overlast van de flitsbezorgers nog maar al te goed. Grote bezorgers zien lockers bovendien liever niet: het directe klantcontact is een belangrijk uithangbord.

Zijn er dan geen kansen? Jawel: als service in kantoren, bij VvE’s of voor servicemonteurs kunnen lockers waarde toevoegen. Maar als oplossing voor bezorgdrukte in woonwijken zijn ze volstrekt overschat.

De toekomst van buurtlogistiek vraagt om slimme, veilige en goed ingerichte infrastructuur. Niet om nóg een woud aan kluizen. Gemeenten willen dat ook niet ondersteunen. Kan InPost in Nederland doorgroeien? Misschien. Maar de locker als wondermiddel? Dat blijft vooral Poolse logica in een Nederlandse realiteit die veel complexer is.