Black Friday is anno 2022 een standaard begrip geworden in de Nederlandse retailwereld. De koopjesdag, die over is komen waaien uit Amerika, is inmiddels ook voer voor discussie geworden. Het zou overconsumptie stimuleren en een negatieve impact hebben op de natuur. Is het nog wel verstandig om zo’n salesdag te vieren? We legden deze vraag voor aan verschillende Nederlandse webwinkeliers.
Vooralsnog blijft Black Friday een ongekend populaire dag onder consumenten en verschillende (web)winkeliers. Ook bij woonwinkel Flinders is dat het geval, vertelt ceo Oscar Diele: ‘Grote groepen consumenten anticiperen op dit koopfestijn en stellen aankopen in aanloop naar Black Friday uit. Tijdens die dag wordt door Flinders zes keer meer verkocht dan op een gemiddelde dag. Naast de extra omzet die we draaien, is het ook voor de teams binnen ons bedrijf een enorm leuke, spannende en enerverende periode. We werken met zijn allen keihard om goede aanbiedingen te maken, de marketingcommunicatie optimaal in te zetten en de logistiek alles goed te laten verwerken.’
Flinders zet zich in voor een meer duurzame wereld, door onder meer duurzame productie en het aanbieden van tweedekansjes. Diele is niet van mening dat Black Friday geschrapt moet worden om het milieu te sparen: ‘Het bieden van voordeel lijkt me in deze periode van inflatie en afnemende koopkracht zeer relevant. Wij zien het retourpercentage dalen na Black Friday, dus er is ook weinig sprake van impulsaankopen. Korting blijft een van de belangrijkste argumenten voor consumenten om tot aankoop over te gaan. Tegelijkertijd willen consumenten steeds vaker duurzame keuzes maken. Wij geloven dat we als retailer klanten kunnen begeleiden in het maken van meer duurzame keuzes.’
Weinig impulsaankopen
Ook parfumwinkel Deloox ziet de omzet flink stijgen op Black Friday. Mede-eigenaar Roy Roes: ‘Al onze verkooprecorddagen waren op een Black Friday. Als je niet meedoet, gaan wellicht zelfs je vaste klanten die gevoelig zijn voor aanbiedingen eens ergens anders shoppen. Andersom komen op die manier op Black Friday ook veel nieuwe klanten naar Deloox; die proberen we daarna uiteraard bij ons te houden. Black Friday is de grootste deal-dag van het jaar.’
Net als bij Flinders, worden er bij Deloox weinig impulsaankopen gedaan, legt Roes uit: ‘Onze klanten zullen niet meer parfum gaan gebruiken of vaker hun haren gaan wassen met een goede shampoo omdat ze die producten voor een mooie prijs bij Deloox hebben gekocht op Black Friday. Daarnaast worden klanten natuurlijk wel blij als ze een goede deal hebben gescoord en denken we ook aan het milieu door klanten groene bezorgopties te bieden in onze checkout. Mensen zijn nu eenmaal gevoelig voor koopjes, misschien dit jaar wel meer dan ooit.’ Of Deloox ooit mee zou doen aan de tegenhanger van Black Friday, namelijk Green Friday? ‘Omdat wij bekend staan om onze deals is dat niet logisch, het past niet bij ons. Voor andere bedrijven die minder de focus op deals kunnen of willen leggen kan het wel de juiste manier zijn om die dag te gebruiken in hun marketing’, aldus Roes.
Overconsumptie
Enkele jaren geleden begon er een tegengeluid te klinken over Black Friday, waarbij kritiek werd geuit op de koopjesdag. De dag zou overconsumptie stimuleren en het klimaat en milieu extra zwaar belasten. ‘Als jij als consument alleen de stuntprijs betaalt, dan betaalt iets of iemand anders daar de échte prijs voor. Denk bijvoorbeeld aan de arbeidsomstandigheden van de maker of de milieu-impact die het achterlaat,’ begint Annelotte Vos, marketeer bij Bambook, dat uitwisbare notitieboekjes verkoopt. ‘Als consument proberen we nog hard onze ogen dicht te knijpen, maar we worden langzaam verblind door feiten & cijfers die laten zien wat Black Friday daadwerkelijk kost en wie daar de prijs voor betaalt.’
Vos hoopt dan ook dat er een moment komt waarop Black Friday tot onze geschiedenis behoort: ‘Ergens zal het systeem van onze welvaartseconomie doorbroken moeten worden. Hoe gaaf zou het zijn dat het over een paar jaar helemaal niet meer cool is als je een koopje hebt gescoord; maar dat het veel meer gaat om het verhaal achter het product. Tegenwoordig is maatschappelijk verantwoord ondernemen een groeiend thema en dat is al stap één. Ik denk dat we het moeten hebben van de nieuwe generaties Y en Z. Ik hoop dat er ondernemers met visie opstaan, en consumenten met kritisch verstand. We hebben elkaar hard nodig om te kunnen switchen naar een betekeniseconomie – zonder Black Friday.’
Green Friday
Het duurzame tassenmerk MyoMy doet mee aan Green Friday, waarbij er geen kortingen worden gegeven maar een campagne wordt gehouden over het onderhouden van tassen om de levensduur te verlengen. Toch blijft MYoMY bezig om de balans te vinden tussen een duurzaam bedrijf en impact maken, vertelt Froukje Wallendal, e-commerce coördinator bij de onderneming: ‘In onze ogen is overconsumptie niet meer van deze tijd. Tegelijkertijd zijn we een bedrijf en door het maken en verkopen van onze tassen creëren we banen en mogelijkheden voor mensen in onze productielanden, waardoor de verkoop ook een positieve impact heeft. Dat blijft voor ons vaak een lastige afweging. We doen dus ons best om kwalitatieve producten te ontwikkelen die lang meegaan en hebben kortgeleden ook een pre-owned collectie gelanceerd.’
De spagaat waarin MYoMY zich soms bevindt, geldt ook voor spelers die wél deelnemen aan Black Friday, verwacht Wallendal: ‘Omdat grote jongens in de markt eraan meedoen, is het soms lastig om achter te blijven. Want consumenten doen dan vaak een aankoop via een ander merk of platform. Daarnaast kan het ook een kans zijn voor consumenten die normaliter geen duurzaam artikel kunnen kopen, om het op zo’n dag met korting wel te doen. Maar in onze ogen zorgen meerdere van zulke dagen voornamelijk voor overconsumptie.’
De afgelopen jaren deed ook sportwinkel Decathlon mee aan Green Friday. En hoewel deze retailer dit jaar niet meedoet, blijven ze het initiatief wel steunen, zo vertelt Naut Verkijk, projectmanager BuyBack bij de sportwinkel. ‘We hebben bewust de keus gemaakt om niet mee te doen vanwege onze Marketplace-partners. Zij zijn zelf vrij om te kiezen of ze wel of niet aan Black Friday willen doen. Om geen tegenstrijdige geluiden de wereld in te helpen, hebben we besloten ons te richten op een BuyBack Friday. Dit jaar hebben we BuyBack landelijk gelanceerd, waarbij we onze klanten oproepen om sportproducten van Decathlon-merken die ze niet meer gebruiken in te ruilen voor een Decathlon giftcard. De artikelen die worden ingeleverd, bieden we vervolgens aan als Tweede Kans-product.’
Cadeauwinkel Dille & Kamille gaat zelfs nog een stapje verder dan Green Friday en haalde daarmee in september het nieuws: de retailer besloot om op de koopjesdag zowel de fysieke winkels als de webshop te sluiten, en daarmee naar eigen zeggen ‘een statement te maken tegen de Black Friday-gekte’. Ceo Hans Geels legt uit: ‘We zijn in 1974 opgericht door Freek Kamerling als een reactie op de destijds opkomende wegwerpmaatschappij. Black Friday is in onze ogen een treurig fenomeen van deze maatschappij die helaas nog steeds hoogtij viert. Met de sluiting van onze winkels en webshop willen we laten zien dat Black Friday een keuze is en dat je er niet aan mee hoeft te doen. Tegelijkertijd willen we de aandacht vestigen op het feit dat we niet meer, maar juist minder en verstandiger moeten consumeren.’
De medewerkers van Dille & Kamille gaan op Black Friday vrijwilligerswerk doen om de natuur te helpen. Geels: ‘Wij denken dat Black Friday niet meer van deze tijd is. Ik begrijp best dat de koopjesdag nog populair is, mensen voelen de huidige crisis in hun portemonnee en korting helpt hen in die zin. Maar wat ook helpt, is je afvragen of je een product echt nodig hebt en of je je door die korting niet laat verleiden om iets te kopen wat je eigenlijk best kunt missen. Als we de aarde aan onze kinderen en kleinkinderen willen doorgeven, kunnen we niet ongebreideld blijven consumeren.’
De oorsprong van Black Friday
Traditiegetrouw valt Black Friday op de vrijdag na Thanksgiving Day, dat wordt gevierd op de vierde donderdag in november. Oorspronkelijk komt de term Black Friday uit de Amerikaanse stad Philadelphia, daar werd het in de jaren zestig gebruikt door de politie om te verwijzen naar de enorme verkeersdrukte in en rond de stad op de dag na Thanksgiving. In 1981 werd de term voor het eerst gebruikt voor een theorie dat op die dag de winkeliers voor het eerst zwarte cijfers schrijven – vanwege de beginnende kerstaankopen. Dit jaar valt Black Friday op 25 november.
Bij Spiru planten ze tijdens BF weekend al jaren extra boom voor elke order. Vond ik wel een leuke manier