Nooit eerder groeide de winkelleegstand in Nederland zo hard als in het afgelopen jaar. Op 1 januari stond 7,5 procent leeg: het gaat om 16.755 panden, bijna anderhalfduizend meer dan begin 2014. Onderzoeksbureau Locatus ziet desalniettemin lichtpunten. Een ervan: er komen minder nieuwe winkelmeters bij.
Locatus brengt ieder jaar rapport uit over de winkelleegstand in Nederland. Volgens directeur Gerard Zandbergen is de leegstand in 2014 voor de achtste keer op rij gestegen. Bovendien liep deze nooit sneller op dan afgelopen jaar.
Kwart lege panden weer winkel
Onderstaande afbeelding van Locatus brengt de leegstandontwikkeling goed in beeld. Te zien is dat 60 procent van winkelpanden die op 1 januari 2014 leeg stonden, afgelopen jaar geen nieuwe bestemming kreeg. Iets meer dan een kwart van de panden (26 procent) ging verder als winkel, 13 procent kreeg een andere invulling. Omdat er meer nieuwe leegstaande panden bijkwamen dan er vorig jaar werden gevuld, nam de leegstand toe van 6,9 tot 7,5 procent:
Topsteden
De sterkste stijging van de winkelleegstand deed zich voor op de grootschalige locaties en in de centra van de middelgrote steden, rapporteert onderzoeksdirecteur Gertjan Slob op de site van Locatus: ‘Het veranderende winkelgedrag zorgt er voor dat de concurrentie tussen de echte topsteden en kleinere centra in hun omgeving meer en meer gewonnen wordt door de topsteden.’
Trendbreuken
De cijfers van Locatus laten een aantal trendbreuken zien. Vorig jaar nam het aandeel van winkels met ‘dagelijks aanbod’ voor het eerst sinds 2003 toe. Daarnaast is de zogenoemde ‘filialisering’ na een aantal jaren van stabilisatie afgelopen jaar voor het eerst gedaald, zoals hieronder is te zien. Op 1 januari was 74,5 procent van de verkooppunten in handen van zelfstandigen en 25,6 procent in die van filiaalbedrijven. Die laatste vullen samen overigens wel 61 procent van het totale aantal vierkante meters winkelvloeroppervlak in ons land.
Lichtpunten
Locatus beschouwt de relatieve groei van het aantal zelfstandige winkeliers (potentiële huurders immers) als een positieve ontwikkeling. Ook het feit dat de toename van het aantal winkelmeters is geremd tot minder dan 1 procent van het totaal, stemt hoopvol voor toekomstige leegstandcijfers, net als de aantrekkende economie en de stijging van de koopkracht en het consumentenvertrouwen.
Oplossing
‘Uit alles blijkt dat de markt zich steeds meer en beter realiseert dat er een nieuwe realiteit is aangebroken’, schrijft Slob, om er aan toe te voegen dat ‘uit de nog steeds oplopende leegstand blijkt dat de oplossing nog niet is gevonden. En berichten over V&D en Schoenenreus vergroten de onrust. Er zijn echter ook veelbelovende initiatieven.'
Overaanbod
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde medio vorig jaar dat Nederland een ‘overaanbod van winkels in de detailhandel’ kent. Het bureau benoemde dat de opmars van internetverkopen een rol speelt bij de toenemende winkelleegstand, maar tekende aan: ‘Het is nog onvoldoende duidelijk wat online verkoop en andere ontwikkelingen in de detailhandel betekenen voor de omvang van winkels en daarmee de vraag naar winkelruimte.’
Lees ook: 'Webwinkeliers mijden stadcentra' (28 maart 2014)
Maak gezellige binnensteden en zorg dat de aanlooproutes die veelal leeg liggen een andere bestemming krijgen, bewoond worden. Zorgt ook voor meer mensen in de binnenstad.