Jack Ma (Alibaba): de visie van een niet-technisch genie (2)

Gisteren was ik in Hangzhou, op zo'n 150 km van Shanghai, waar de nieuwe campus van Alibaba is gevestigd. De campus lijkt in veel opzichten op die van Google en Facebook in Silicon Valley. Grote open werkruimtes, transport tussen de verschillende gebouwen per oranje Alibaba-fietsen en -tandems, restaurants waar goedkoop gegeten kan worden, souvenirwinkeltje, Starbucks, etc. Ik bezocht het indrukwekkende 'mission control', waar alle zoekopdrachten, transportbewegingen, betalingen, etc. van over de hele wereld live te volgen zijn. De campus, waar nu al 9.000 medewerkers met een gemiddelde leeftijd van 29 jaar werkzaam zijn, wordt nog uitgebreid met nieuwe onderkomens voor nieuwe mensen en een eigen Alibaba-museum.

Niets wees er in het begin van de jaren ‘90 op dat Alibaba-oprichter Jack Ma zich zou ontwikkelen tot een van belangrijkste e-commerce entrepreneurs van de nieuwe eeuw. Ma was een middelmatige leerling, maar excelleerde in Engels. Hij werd leraar Engels en begeleidde bij toeval in 1994 op 29-jarige leeftijd als tolk een internet-trip naar de Verenigde Staten. Na wat eerste pogingen om een internetbedrijf te starten, legde hij in 1999 samen met 17 co-founders vanuit zijn appartement in Hangzhou de basis voor Alibaba. Met als belangrijkste doelstelling om het midden- en kleinbedrijf te helpen online zaken te doen en om de brug te slaan tussen Chinese toeleveranciers en internationale kopers.

Alibaba startte dus als een B2B-platform. De visie en missie om Chinese bedrijven te willen helpen online zakendoen en nieuwe banen te creëren, is altijd zichtbaar en tastbaar gebleven in de wijze waarop Ma Alibaba heeft uitgebouwd tot het internationale conglomeraat van bedrijven dat het nu is. Ma's unieke visie van een virtuele samenleving is volledig gebaseerd op de e-commerce-economie; een ecosysteem waar vraag en aanbod online wordt samengebracht, waar boeren, huishoudens en kleine plattelandsbedrijven in staat worden gesteld een online business te starten en zaken te doen. Het Chinese ministerie van Human Resource en Social Security van China heeft becijferd dat e-commerce in alle lagen van de economie in de afgelopen jaren heeft bijgedragen aan meer dan 10 miljoen nieuwe banen.

In Ma's visie en ecosysteem van virtueel ondernemerschap maakt het bijdragen aan de ontwikkeling van de plattelandseconomie een belangrijk onderdeel uit. Het zijn juist boeren en kleine plattelandsondernemingen die in staat worden gesteld om lokale producten online via marktplaats Taobao te verkopen. Verkopende boeren en kleine ondernemingen maken op Taobao gebruik van hun (gratis) consumentenaccount om de producten aan de man te brengen. Deze verkopen worden daarom ook als C2C-verkopen geregistreerd. Uiteraard betalen zij wel voor ranking, advertenties, etc.; het uiteindelijke businessmodel van Taobao.

Ook verzorgt Taobao op het afgelegen Chinese platteland (gratis) computercursussen aan de lokale bevolking en helpt zij ondernemers-in-de-dop, boeren, kleine coöperaties en huishoudens met micro-kredieten. Het doet een beetje denken aan Googles en Facebooks missie om de gehele wereldbevolking toegang te verschaffen tot internet en dus - zullen criticasters terecht zeggen - tot de diensten van de twee Amerikaanse supergrootmachten. Maar meer dan bij de Amerikanen lijkt er bij Ma sprake te zijn van een uitgesproken visie waaromheen het bedrijf zich vanaf het begin heeft ontwikkeld. Naar verluidt is het ook die visie die Ma heeft gedreven tot de beursgang van Alibaba. Om zijn visie - en daarmee het bedrijf - ook in de komende jaren een toekomst te kunnen geven, zich bewustzijnde van de nationale Chinese grenzen, maar ook van de invloed van geopolitiek en globale economische uitdagingen voor de e-commerce industrie.