Instant payments: direct effect?

Waar overboekingen één tot soms wel enkele dagen lang van de ene naar de andere rekening onderweg waren, is hun reistijd sinds enkele maanden dikwijls geslonken tot enkele seconden. Flitsbetalingen, 24 uur per dag, 7 dagen per week, ook tijdens feestdagen: instant payments moet het nieuwe normaal worden. Hoe staat het ervoor, enkele maanden na de introductie in ons land? Nadat het begin deze maand breed is uitgerold? En vooral: wat gaan online retailers ervan merken?

De Nederlandse consument heeft het fenomeen aardig omarmd, wijst onderzoek van The Banking Scene uit. Volgens een peiling die de netwerkorganisatie voor bankiers in april onder duizend Nederlanders hield, zou maar liefst 46 procent van hen wisselen van bank als zij daardoor gebruik konden maken van instant payments, of als hun bank het niet gratis zou aanbieden.

Dat belooft een ruim draagvlak voor deze innovatie op het gebied van betaalsnelheid, concludeert oprichter van The Banking Scene en voormalig bankier Rik Coeckelbergs. ‘Betalingsverkeer is een commodity geworden, zoals de lucht die we inademen. Vooral in Nederland, bleek uit ons onderzoek, waarin we de verhouding tot de Belgische consument onder de loep legden. De verwachtingen over innovatie in betaalverkeer blijken hooggespannen.’

‘Betalingsverkeer is een commodity geworden’

Betaalvereniging Nederland verwacht dat na augustus alle klanten van de zeven deelnemende banken gebruik kunnen maken van instant payments. ‘Zo’n overboeking wordt binnen vijf seconden afgerond’, vertelt woordvoerder Berend Jan Beugel. Dat is sneller dan de Europese norm: die bedraagt tien seconden.

‘Nederland is al ruimschoots koploper in de eurozone voor het cumulatieve aantal instant payments in 2019. Onze dagvolumes zijn veel hoger dan in enig ander euroland, ook veel hoger dan in eurolanden met veel meer inwoners. Binnenkort is “IP” in Nederland de gangbare manier van overboeken via internetbankieren en mobiel bankieren.’

Direct effect

Boter bij de vis is dus voortaan al wat de klok slaat in de wereld van de bankrekening. Ook webwinkeliers voelen dat: zij ontvangen betalingen direct en hoeven daardoor geen financiële kloof te overbruggen tussen debets en credits. Zo vermindert onder meer het risico op wanbetalers: transacties zijn realtime zichtbaar op de rekening, dus bestellingen hoeven nooit onbetaald op transport.

Heeft een klant openstaande facturen, dan kan hij die voldoen en gelijk een nieuwe order plaatsen, zonder te hoeven wachten totdat de betaling verwerkt is. Andersom staan retouren sneller op de rekening van de consument. Nieuwe perspectieven ontstaan voor bezorgopties als rembours: of de transactie daadwerkelijk verricht wordt, is niet langer een vraagteken.

Serviceniveau opvijzelen

Dat klinkt Michiel Muller, medeoprichter van Picnic, als muziek in de oren. Realtime overboekingen verhogen naar zijn verwachting het serviceniveau. Producten die de app only supermarkt aanbiedt, bewegen zich dagelijks met hoge snelheid door de productieketens: alle schakels profiteren daarbij van het boter-bij-de-visprincipe.

‘Instant payments betekenen een enorme vooruitgang. Frictieloos betalen is voor iedereen fijn: retailers, klanten, leveranciers. Klanten raken gewend aan die snelheid. Dat draagt bij aan een goed serviceniveau. Het geeft uiting aan de belofte van een retailer dat zaken meteen geregeld worden.’

Legt deze snel, sneller, snelst-mentaliteit geen druk op webshops? Klanten gaan immers verwachten dat hun betaling bijvoorbeeld direct zichtbaar is in hun account. ‘Dat is nu juist zo cool! Snelheid is geen nadeel’, bezweert Muller. ‘Stel, onze runner komt aan je deur en levert boodschappen af. Je geeft vijf statiegeldflessen mee en nog voordat de bezorger het tuinpad afgelopen is, staat het statiegeld op je rekening en zit het bonnetje in je e-mailbox. De basis van ons succes is een goede vertrouwensrelatie met de klant. Deze technologie versterkt dat.’

‘Frictieloos betalen is voor iedereen fijn’

Er hangt tot dusver geen hoger prijskaartje aan de flitsbetalingen. ‘Er zijn geen collectieve afspraken over zakelijke tarieven van banken voor instant payments’, weet Breugel. ‘Maar pin- en iDeal-betalingen worden niet individueel als IP afgewikkeld. Ze worden vrijwel altijd gedurende een dag – of langer – verzameld en dan als verzamelbedrag in één transactie overgeboekt. Dat is voor de acceptant veel efficiënter.’

Internationale betalingen

Joachim de Boer, e-commerce directeur en mede-oprichter van Pharmacie & Welzijn, verwacht vooral voordelen voor internationale betalingen. ‘Sneller, veiliger en goedkoper betalen. Voor binnenlandse betalingen hebben we iDeal, wat snel, veilig en relatief goedkoop is. Daar zie ik voor ons geen enorme winsten. Op internationaal niveau ligt het anders, dan zie je vaker dure creditcardtransacties, waarvoor je een toeslag kwijt bent. Of betalingen die wat onzekerder zijn, zoals Sofort (Klarna Direct), die kan nog wel eens teruggedraaid worden. Dus als we op internationale schaal een nieuwe methode krijgen die instant is en niet teruggedraaid kan worden, voor het reguliere overboekingstarief, zie ik winst.’

‘Op internationaal niveau zie ik winst’

Europese integratie

‘De e-commerce sector is er zeker bij gebaat’, blikt ook Coeckelbergs vooruit. ‘Voor een betaling onder PSD2 is momenteel nog altijd de autorisatie van een bank nodig. Die bank vormt een tussenschakel waar de e-tailer geen invloed op heeft, met mogelijk negatieve effecten op de klantervaring in het betaalproces. Europa werkt aan een gemeenschappelijke frontendoplossing: één integratiemodel dat alle transacties verzorgt van banken die instant payments aanbieden.’

Coeckelbergs denkt dat de combinatie van instant payments en PSD2 op termijn voelbare effecten oplevert. ‘Ze zullen bepalend zijn voor de manier waarop de e-commerce consument in de toekomst betaalt. Door PSD2 kunnen derde partijen uit naam van de consument betalingen initiëren. Dankzij instant payments worden die betalingen dan ook onmiddellijk afgehandeld. Zie het als een iDeal zonder landsgrenzen. Zodra het integratiemodel voor alle webshops beschikbaar is, zal de gebruikservaring bij het aanbieden van instant payments er enorm op vooruit gaan.’