‘IDeal or no deal’

Minister van Financiën Wopke Hoekstra sprak enkele maanden geleden zijn zorgen uit over het aantal online kopende Nederlanders met een betalingsachterstand. Uit een recent rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bleek namelijk dat één op de drie consumenten die op afbetaling koopt bij een webwinkel, een schuld open heeft staan.

Reden genoeg voor de minister om webshops te waarschuwen. De kredieten zouden volgens hem ‘worden gepresenteerd als een dienst die het gemakkelijk maakt om aankopen te doen’. In een brief aan de Tweede Kamer gaf hij aan vervolgstappen te nemen als webshops kredietbetalingen niet effectief minder aantrekkelijk maken, om zo het aantal wanbetalers terug te brengen. Webwinkels zouden volgens de minister te veel en te gemakkelijk kredieten verstrekken en helemaal niet hun best doen om de klant op de hoogte te brengen van de risico’s. Maar is dat wel zo? Twinkle vroeg het enkele webwinkels.

Kanttekening

Wouter Hol is medeoprichter van Kabeltje.com, een webshop gespecialiseerd in verschillende soorten kabels. Hij is het met de minister eens dat webwinkeliers te veel en te gemakkelijk kredieten verstrekken aan consumenten. Maar hij heeft daar wel een kanttekening bij: ‘Ik vind niet dat de schuld of oorzaak daarvan bij de webwinkelier ligt. Naar mijn idee is dit fenomeen een direct gevolg van het beleid waarin een webwinkel wettelijk verplicht is maximaal de helft van het factuurbedrag te eisen als aanbetaling.’ De huidige regelgeving maakt het de consument volgens Hol dus te makkelijk om snel een krediet online af te sluiten, met alle gevolgen van dien. ‘Klanten willen nog weleens – vaak anoniem – een order van een paar tientjes plaatsen, terwijl ze minstens de helft van het bedrag pas na levering hoeven te voldoen. Je kunt niet van een webwinkelier verwachten dat hij voor die relatief kleine orders van ook nog eens volstrekt onbekende klanten de rol van voorlichter aanneemt. Zou een tijdige betaling uitblijven, dan is het voor het gros van de bestellingen simpelweg te duur om ze op te volgen. Daarnaast is het risico op fraude zeer hoog, omdat de klant onbekend en anoniem is.’

Actief helpen

Een partij die veel te maken heeft met kredietverstrekkingen is MediaMarkt. Het bedrijf biedt verschillende opties voor betalen op de pof, waaronder gespreid en achteraf betalen. Volgens de elektronicaketen worden klanten actief geholpen om potentiële financiële problemen te voorkomen. ‘We hanteren de strengste eisen. Als klanten om grotere bedragen vragen, moeten ze ons meer informatie geven zodat we beter kunnen bepalen of het gevraagde krediet overeenkomt met hun kredietprofiel’, stelt woordvoerder Jeroen Baardemans. ‘Wij vinden de ideeën van minister Hoekstra positief. Het is in het belang van iedereen om te voorkomen dat mensen in betalingsproblemen komen.’ MediaMarkt noemt geen aantallen van klanten die bij hen een betalingsachterstand hebben. ‘Maar onze cijfers liggen ver beneden het nationale gemiddelde en verschillen erg van de aantallen die zijn genoemd.’

Impulsaankoop

Stefan Wiegel is eigenaar van 2Wheels, een scooterwinkel met webshop uit Rijnsburg. Ook hij biedt klanten de mogelijkheid om op krediet te kopen middels gespreid betalen en vindt dat het bewustzijn onder consumenten vergroot moet worden. ‘Met name met betrekking tot de toekomstige risico’s van zo’n financiering. Bij ons staat ook de zin “Let op! Geld lenen kost geld” op het aanvraagformulier.’ Volgens Wiegel zitten er strenge regels aan het verstrekken van het krediet in Nederland. ‘Daarom vallen er veel mensen al in de eerste acceptatieronde af.’ Daarnaast stelt Wiegel dat door het relatief lange aanvraagtraject van enkele dagen, de consument genoeg tijd krijgt om van de aankoop af te zien. ‘Er is dus geen sprake meer van een impulsaankoop. Daarnaast is het tot het laatste moment vrijblijvend, dus de klant kan er nog op terugkomen.’

Dat terugkomen gebeurt in de praktijk dus te weinig, waardoor veel consumenten uiteindelijk met een hoge schuld komen te zitten. Volgens Hol ligt de oplossing voor het kredietprobleem bij de veroorzaker ervan: de regelgeving. ‘De verplichte mogelijkheid tot achteraf betalen heeft alleen maar geleid tot meer ellende bij de consument in plaats van dat het daadwerkelijk een oplossing voor iets biedt. De regel bestaat omdat mensen eerst willen kijken of het product goed bevalt, of omdat ze bang zijn helemaal niets te ontvangen. Maar tegen de tijd dat ze hun bestelling ontvangen, ligt de factuur al bij een derde partij om opgevolgd te worden. Ook als er niets of als er foutief geleverd is. Daarnaast zijn er helaas best veel mensen die voor achteraf betalen kiezen omdat ze op het moment van bestellen te weinig geld op hun rekening hebben staan. Niet zelden hebben zij op het moment dat de factuur vervalt alsnog te weinig geld, waardoor ze in de betaalproblemen komen. Naar mijn idee zou dit probleem voor het grootste deel opgelost worden als het beleid van maximaal 50 procent aanbetaling teruggedraaid wordt en we gewoon weer terug kunnen naar ouderwets iDeal or no deal’, aldus Hol.