Paniek bij logistiek Nederland. Door meer online winkelen rijden er steeds meer bezorgdiensten door de straten. ‘Als we geen maatregelen nemen, staan we straks ook in de woonwijken in de file’, stelde Peter van der Meij, voorzitter van de stichting Nederland is Logistiek twee jaar gelden. Was zijn angst terecht?
Online winkels groeien maar door. Inmiddels gaan er meer dan 120 miljoen pakjes naar consumenten. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) onderzocht de invloed van online aankopen op de congestie. En, het valt allemaal mee. Kunnen we nu weer rustig buiten gaan spelen?
Bij online winkelen worden de gekochte goederen niet vanuit de winkel door de koper meegenomen maar na aankoop thuisbezorgd. Dit spaart een rit naar de winkel uit maar leidt wel tot extra bestelverkeer in de woonwijken.
Het gaat nu vooral nog om niet-dagelijkse aankopen. Het aandeel van on lineaankopen in onze dagelijkse boodschappen, doe-het-zelf-, sport- en tuinartikelen is nog klein. Maar, dat gaat veranderen door de vergrijzing, krimp in de landelijke gebieden en het verschralen van het winkelbestand.
Leuk voor de klant, maar minder positief voor de mobiliteit, is de ontwikkeling van snelle diensten, waarbij thuisbezorging binnen 90 minuten wordt aangeboden. De druk op onze woonomgeving zal zeker niet afnemen.
Wat zit er op de weg?
Voor wie van statistieken houdt… Het aandeel van het bestelautoverkeer, dat het KiM kan koppelen aan thuisbezorging is 670 miljoen voertuigkilometers op 17,4 miljard voertuigkilometers in 2011. Dat is 3,8 procent van het bestelautogebruik. De rest van de bestelbusjes rijdt vooral voor of namens de bouw, lokale overheden en de horeca.
Consumenten verplaatsen zich 3,4 miljard keer per jaar voor de boodschappen, waarbij 15 miljard kilometers per auto worden afgelegd op een totaal van 170 miljard kilometers, oftewel 8,8 procent.
Goed georganiseerd
Het ‘wild-west’ beeld van door woonwijken crossende bestelauto’s klopt niet. De pakketbezorging is grotendeels in handen van enkele grote spelers, zoals PostNL met een marktaandeel van 60 procent en Selektvracht/DHL met een aandeel van 20 procent. Zij organiseren hun logistiek zo efficiënt mogelijk, bundelen zendingen en voorkomen daarmee dat er onnodige kilometers worden gemaakt, aldus KiM.
Niet handig
Omdat de ontvanger niet altijd thuis is, moet de bezorger één of meerdere keren langs komen (12 procent) of kan hij het pakketje zelfs niet afleveren (2 procent). Dit is niet efficiënt en leidt ook tot meer verkeer. Het retourneren van aankopen leidt ook nog eens tot extra verkeer.
Per saldo leidt online winkelen tot een lichte afname van het aantal verplaatsingen en afgelegde afstand in het personenvervoer. Door online te bestellen spaart de consument een gang naar de winkel uit, al dan niet met de auto. De afname in de personenmobiliteit is echter kleiner dan de toename in het aantal internetaankopen, doordat winkelen vaak gecombineerd wordt met andere activiteiten (trip chaining) en meerdere winkels in een winkeltrip worden bezocht (multi-purpose shopping), aldus KiM.
De toename van het thuisbezorgen leidt niet tot significante veranderingen in de mobiliteit. De toename in het bestelautoverkeer draagt niet echt bij tot meer files. Ook zijn de leefbaarheidseffecten beperkt.
Slimme oplossingen
Het KiM vraagt zich af of het afhalen in een winkel of bij een servicepunt het thuisbezorgen gaat vervangen. Uit oogpunt van minder bestelautokilometers kan dit een positieve ontwikkeling zijn.
De thuisbezorging kan beter als de webwinkel, vervoerder en klant onderling het aflevertijdstip kunnen bepalen. Een optimale ritplanning moet het uitgangspunt blijven. Hier ligt een uitdaging voor de vervoerders. Die zijn nog terughoudend in het introduceren van nieuwe informatiediensten
Aandacht blijft nodig
Online winkelen leidt niet tot meer files, maar wel tot een grotere druk op de woonwijken. Aandacht voor veilige, stille en schone laatste meters naar de consument blijft nodig of dat nu met bestelbusjes, op afspraak, of via pick-up-points gaat. We kunnen nog niet rustig buiten gaan spelen.
Hai Walther, top blog. Heb je ook een linkje naar het rapport van KiM ?ik kon het in je blog en op hun site niet vinden. Ter aanvulling: In het mei-nummer van Twinkle komt een uitgebreid artikel over het last-mile-verbeteringsproces. Aansluitend aan jouw opmerkingen over "slimme oplossingen": In het artikel heb ik klip-en-klaar cijfermateriaal opgenomen, waaruit blijkt dat het actief werken met afleveropties leidt tot een significant hoger "first-time-right"-afleverpercentage. Via het aanbieden van afleveropties kunnen webshops, pakketvervoerder en consument echt met elkaar gaan samenwerken. En door de track&trace-technologie van vervoerders zijn die cijfers voor iedere webshop inzichtelijk.