De komende paar jaar wordt een compleet nieuwe distributiestructuur opgericht om te voldoen aan de stijgende behoefte naar online aankopen. Oplossingen worden bedacht, waarvan vele een stille dood zullen sterven en sommige visionair zullen blijken.
Tekst: Rob Clarijs
Nederland is een voorloper op online gebied. Om bij deze top te blijven is het uitermate nuttig te zien wat Nederland van andere landen kan leren met betrekking tot distributie van online orders.
Aangezien Nederland een andere geografische spreiding heeft dan bijvoorbeeld Duitsland en Engeland, is het interessant te bekijken hoe daar toegepaste oplossingen geschikt zouden zijn voor Nederland.
De afstand tot een afhaalpunt bepaalt de keuze
In Zweden, Amerika, Engeland en Duitsland is de afstand tot een afhaalpunt een cruciale factor voor het al dan niet kiezen voor afhalen. Hierbij heb je groot, groter en grootst. In Amerika wonen bepaalde bevolkingsgroepen zo ver van een winkel/afhaalpunt dat ze de online bestellingen eerst laten bezorgen in een tijdelijke postbus. Vervolgens laten ze alle pakketten als één bestelling bij hunzelf afleveren. De klant betaalt dan de postbus, die een soort bufferfunctie vervult. Dit model werkt alleen indien de kosten van bufferen opwegen tegen de reductie in transportkosten. Met de prijzen die in Nederland worden gerekend voor een pakketje zal dit model hier geen kans van slagen hebben.
In Duitsland daarentegen, waar de bevolkingsdichtheid vele malen hoger is dan in de meeste gebieden in de Verenigde Staten, zijn ook afhaalpunten een veel meer gebruikte toepassing. Door te zorgen dat afhaalpunten (vrijwel) altijd open zijn en de afstand tot een afhaalpunt zo klein mogelijk is, lijkt dit model een succes te worden in ons buurland. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de ‘afhaalpostbussen’ die worden geplaatst op parkeerterreinen en bedrijvenparken. Iedere klant kan zijn pakket(ten) ophalen wanneer hem dat het beste uitkomt.
De vraag in een gebied bepaalt het aangeboden serviceniveau
Uiteindelijk willen zowel verlader als vervoerder een winstgevende business hebben. Zij doen dit door voor zoveel mogelijk klanten die service te bieden waar men nog juist voor wil betalen. In lijn met de huidige maatschappelijke ontwikkelingen wordt het daarbij steeds meer ‘de gebruiker betaalt’.
Daarnaast zien we dat in de eerder genoemde landen een zogenaamd cafetariamodel wordt toegepast. Klanten kunnen hierbij uit meerdere mogelijkheden kiezen, waarbij de kosten per optie anders kunnen zijn.
Dit cafetariamodel zien we bijvoorbeeld duidelijk terug in Engeland. Amazon geeft de klant bijvoorbeeld afhankelijk van diens woonplaats de keuze tussen verschillende levermogelijkheden. Daarbij worden bepaalde leveringsmogelijkheden zoals ’s avonds leveren slechts aangeboden in de meest dichtbevolkte gebieden.
Veel keuze in de Randstad en afhalen op het platteland
Op basis van de ontwikkelingen in de eerder genoemde landen verwacht ik een tweedeling binnen Nederland:
- In de Randstad en een beperkt aantal stedelijke agglomeraties zoals Eindhoven en Nijmegen/Enschede zal een pallet aan mogelijkheden worden geboden. In deze gebieden kan de klant in de toekomst ook zelf een tijdslot kiezen waarop hij wil worden beleverd.
- In de rurale gebieden zijn veel mogelijke leveropties niet kostendekkend te maken. De huidige service die geboden wordt bij thuislevering (next day) voldoet niet voor veel mensen. Een aantal grote partijen als Hema en Albert Hein willen/zullen(?) inzetten op afhaalpunten. Daardoor verwacht ik in de minder dichtbevolkte gebieden een tendens naar meer afhaalpunten.
Ter illustratie is onderstaande figuur toegevoegd. De oranje lijn geeft het door de klant gewenste/geaccepteerde prijsniveau weer. De drie blauwe lijnen geven de werkelijke kosten per levering voor een drietal opties. Deze kosten dalen bij een toename van de vraag naar een specifieke dienst, wat in de praktijk neerkomt op een toename van de bevolkingsdichtheid.
A) Er zijn gebieden waar de werkelijke kostprijs altijd meer is dan wat de klant bereid is te betalen. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld afgelegen gebieden als Vlieland en Cadzand (Zeeuws-Vlaanderen). Vrijwel ieder bedrijf wil in heel Nederland leveren en dan worden deze klanten toch, zij het zo goedkoop mogelijk, beleverd.
B) In deze regio kunnen alleen afhaalpunten kostenefficiënt worden aangeboden. Nederland heeft uiteindelijk maar een beperkte oppervlakte en dus is dit een zeer beperkte zone.
C) In iets meer dichtbevolkte gebieden worden ook thuisleveringen haalbaar. Deze optie wordt op dit moment vrijwel overal in Nederland aangeboden. Ik verwacht geen grote prijswijzigingen in deze service. In de toekomst zal deze service ook vrijwel overal worden aangeboden. Echter, het geboden serviceniveau is niet in lijn met de klantverwachting. In deze gebieden zal de klant niet of slechts uit een zeer beperkt aantal levermomenten kunnen kiezen. Dit gebrek aan keuzemogelijkheden in combinatie met een toename in het aantal afhaalpunten zal ertoe leiden dat in deze gebieden een concept met afhaalpunten belangrijk zal worden.
D) In de meest dichtbevolkte gebieden is de dekkingsgraad van vervoerders zo goed dat ze klanten de mogelijkheid kunnen geven zelf een tijd te kiezen zonder dat dit wezenlijk ten koste gaat van de efficiëntie. Met name in deze gebieden zal een veelheid aan keuzes worden geboden.
Substantieel volume
Hoewel optie D door veel mensen wordt geprefereerd lijkt het financieel niet haalbaar tijdslotlevering voor heel Nederland bereikbaar te maken. Om de prijs enigszins concurrerend te laten zijn met het huidige serviceniveau is namelijk een substantieel volume nodig. Dit volume kan slechts worden behaald indien de grote online retailers als Wehkamp.nl, Bol.com en, vanaf volgend jaar, Amazon hierin mee willen doen. Deze partijen lijken dit echter niet op korte termijn voor heel Nederland uit te willen rollen.
Concluderend verwacht ik dan ook voor de komende vijf jaar een beeld waarbij in de stedelijke gebieden een start wordt gemaakt met het aanbieden van een hoger serviceniveau, terwijl in de minder bevolkte gebieden afhaalpunten belangrijker zullen worden. Maar mijn mening is er uiteraard maar één. Ik ben benieuwd hoe u de toekomst ziet.
Rob Clarijs is als supply chain consultant werkzaam bij Groenewout Consultants & Engineers.
NB: Groenewout Consultants & Engineers heeft een vragenlijst opgesteld over de toekomst van e-fulfilment. Twinkle zal begin volgend jaar over de resultaten daarvan publiceren. U vindt de enquête via deze link.
Beste Rob,
De toename van de online verkopen vraagt om een nieuwe distributie structuur, dat is 1 ding wat zeker is. De verspilling in de laatste (kilo-) meter is nu enorm en er worden allerlei oplossingen aangeboden, waar op dit moment de tijdvaklevering en de centrale ophaalpunten de meest gebruikte zijn.
Ik denk dat er nog een derde mogelijkheid is, die jammer genoeg niet in je verhaal genoemd wordt en dat is het gebruik van de pakketbox. Zeker in de VS en Engeland worden deze gebruikt, en feitelijk is het de enige wijze die recht doet aan het gemak van thuiswinkelen: je hoeft zelf niet thuis te blijven om je pakket te ontvangen, en is dus eigenlijk een logisch vervolg op zorgeloos bestellen en betalen. En het opent tevens de mogelijkheid tot nachtleveringen
Ik denk dat we naar een systeem toe moeten waar de klant aangeeft op welke wijze zij het pakket wil ontvangen en dat de distributiestructuur hierop aangepast zal moeten worden.