Economie in 2025: onzekere tijden vragen om wendbare retailers

Het economisch herstel in 2024 viel tegen en ook voor 2025 zijn de vooruitzichten broos. Dat concluderen zowel ING-sectorbankier Dirk Mulder als ABN Amro-sectorbankier Henk Hofstede in gesprek met Twinkle. Hoewel beiden voorzichtig positief zijn over een licht herstel van de consumentenbestedingen, waarschuwen ze voor aanhoudende druk op marges en toenemende internationale concurrentie.

‘Heel eerlijk gezegd had ik het afgelopen jaar iets positiever verwacht’, blikt Dirk Mulder van ING terug op zijn voorspellingen voor 2024, die hij een jaar geleden deed in Twinkle. ‘We hadden verwacht dat het besteedbaar inkomen van de consument zou stijgen, wat zou leiden tot herstel in de retail. Zowel online als fysiek. Dat is maar in beperkte mate uitgekomen.’ Henk Hofstede van ABN Amro herkent dit beeld: ‘Door de inflatie is er wel meer omzet gemaakt, maar vaak met minder marge. Met dalende marges en met alle uitdagingen van dien, zie je dat vol investeren in nieuwe technologie niet bij alle partijen de hoogste prioriteit heeft.’

Voorzichtig herstel in 2025

Voor 2025 verwachten beide experts een bescheiden groei. De voorspelling is een BBP-groei van 1,5 procent, met een toename van de consumentenbestedingen van 0,9 procent. ‘Tot en met het derde kwartaal van dit jaar zijn de pure players volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) qua omzet en volume gegroeid met respectievelijk 9 en 10 procent’, aldus Hofstede. ‘Het lijkt niet aannemelijk dat dit volgend jaar anders zal zijn, dus ik verwacht ook voor het komende jaar een groei voor het online kanaal.’

Mulder is iets voorzichtiger in zijn voorspellingen maar ziet ook positieve signalen: ‘Nederland doet het nog steeds beter dan veel andere Europese landen. De groei wordt voornamelijk gedreven door consumentenbestedingen en overheidsuitgaven.’ Hij waarschuwt wel dat het herstel ‘beperkt en fragiel’ is.

Internationale spanningen

Beide experts wijzen op toenemende internationale spanningen als belangrijke risicofactor. ‘2025 kan het jaar van het importtarief worden’, waarschuwt Hofstede. ‘De nieuwe regering Trump zal proberen een betere handelspositie voor de VS te bewerkstelligen en dat is voor een open economie als de onze een nadeel.’ Ook de handelsrelatie met China baart zorgen. ‘Veel van onze non-food producten worden in China gemaakt’, aldus Hofstede. ‘Bij Chinese auto’s worden door de EU al hoge tarieven geheven. Als dat bij andere producten ook gaat gebeuren, worden producten duurder en dat gaan webshops dan ook merken.’

Mulder wijst vooral op de directe impact van Chinese concurrentie op de Nederlandse markt: ‘De Nederlandse markt wordt overspoeld met goedkope producten, wat de perceptie creëert dat alles hier te duur is. Consumenten vinden producten duur, maar dat komt omdat er alternatieven zijn die goedkoper zijn.’

Onderscheidend vermogen cruciaal

Waar beide experts het over eens zijn: retailers moeten zich onderscheiden. ‘Je ziet een splitsing’, zegt Mulder. ‘Bedrijven met een duidelijke propositie, een goed assortiment en sterke klantrelaties via social media, nieuwsbrieven of acties, doen het nog redelijk tot goed. Bedrijven die daarin achterlopen hebben het zwaar.’

Hofstede vult aan: ‘Het hebben van onderscheidend vermogen blijft van cruciaal belang. Veel retailers hebben moeite om hun hogere kosten door te kunnen belasten aan de eindconsument, bang om zichzelf uit de markt te prijzen. Want prijs blijft van groot belang.’

Uitdagingen

Opvallend is dat Mulder sterk de nadruk legt op persoonlijk klantcontact als onderscheidende factor: ‘Voor e-commerce zit de kracht vooral in het contact met de consument. Veel webshops richten zich puur op de transactie en vergeten de klant echt te bedienen. Daar liggen enorme kansen. Artificial intelligence kan helpen om de service te verbeteren, maar uiteindelijk blijft menselijk contact cruciaal. Ook de overgang tussen online en fysieke kanalen moet naadloos worden. Daar ligt een grote uitdaging voor retailers. Bedrijven die dat goed aanpakken, kunnen zich echt onderscheiden.’

Hofstede ziet ook een belangrijke rol voor AI: ‘Voor het komende jaar zien we meerdere uitdagingen voor de retail: de hierboven beschreven druk op de marges door hogere kosten blijft net als het tekort aan goed personeel en de daarbij behorende hoge loonkosten. Het inzetten van AI om processen efficiënter in te kunnen richten, voorraden te optimaliseren, kosten noodzakelijk te besparen en klanten beter te kunnen servicen, blijft een belangrijke trend in de sector.’

Beide experts wijzen op nieuwe wetgeving rond duurzaamheid als belangrijke uitdaging. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) gaat veel impact hebben. ‘Veel bedrijven zijn daar nog niet klaar voor en het gaat veel tijd, inspanning en geld kosten’, waarschuwt Mulder.

Conclusie

‘De wereld is Vuca: volatility, uncertainty, complexity en ambiguity, oftewel zeer onzeker’, vat Hofstede samen. ‘De belangrijkste ontwikkeling zal zijn dat ondernemingen die het meest flexibel zijn en zich aan kunnen passen, ook het beste met deze onzekerheid om kunnen gaan.’

Mulder sluit zich daarbij aan, maar blijft optimistisch: ‘Ik wil zeker niet een zwartgallig verhaal vertellen. De belangrijkste ontwikkeling blijft het herstel van de consumentenbestedingen. Dat herstel is fragiel, maar essentieel. Bedrijven die goed inspelen op de uitdagingen hebben een mooie toekomst. Het vereist wel actie en aanpassing in een dynamische tijd.’

Per abuis: in de print-editie van dit artikel staat dat Henk Hofstede sectorbanker is bij Rabobank. Dit klopt natuurlijk niet. In de online versie is dit aangepast.