‘Nieuwe regels nodig om platforms te beteugelen’

Retailers worden steeds afhankelijker van grote platforms. ‘Hierdoor hebben deze platforms een marktmacht waar zij misbruik van kunnen maken, wat in de praktijk steeds vaker gebeurt.’

Dat stelt Retail Platform Nederland, waarin verschillende branche- en belangenverenigingen zijn verenigd. Het gezamenlijke standpunt van de ANVR, INretail, Techniek Nederland en Thuiswinkel.org is virtueel afgedrukt in het ‘position paper platformeconomie & mededinging’ (pdf).

Duurzame machtsposities

Retail Platform Nederland signaleert onder andere dat natuurlijke checks and balances verdwijnen waardoor individuele platforms duurzame machtsposities verwerven. ‘In het geval van mondiale (tech)monopolies is er geen sprake meer van concurrentie, waardoor retailers en andere ondernemers die zaken doen via deze platforms grote nadelen ondervinden.’

Algoritmes

De verzamelde retailbelangenclubs zijn niet tegen platforms, en ook niet tegen algoritmes die worden losgelaten op verzamelde data om de dienstverlening voor de consument te verbeteren. ‘Wanneer zij echter deze data gaan gebruiken op nieuwe terreinen, kunnen deze platforms verstorend werken in de huidige markt omdat zij kunnen opereren vanuit een schaal- en datavoordeel waardoor er amper ruimte is voor concurrentie.’

Lees ook het Twinkle-interview met Cor Molenaar over zijn boek ‘Het einde van concurrentie’

Eenzijdige aanpassingen

Volgens Retail Platform Nederland hebben de genoemde mondiale monopolies de afhankelijkheid van retailers vergroot. Zo worden die laatsten geconfronteerd met eenzijdige tariefsverhogingen en aanpassingen van de voorwaarden. ‘Het bedreigende aan deze disruptieve beweging is het potentiële misbruik van marktmacht dat deze bedrijven kunnen bewerkstelligen in sectoren waarin ze nog niet actief zijn.’

De belangenclubs pleiten voor regelgeving vóóraf, in Europees verband. Uit de standpuntenverklaring: ‘Als platforms niet door concurrentie in gedrag worden begrensd (op gebied van prijs, kwaliteit en keuzevrijheid) moeten deze door gepaste regelgeving worden begrensd. Tegelijkertijd willen we nieuwe toetreders niet afschrikken, daarom moet er een ondergrens van een bepaalde “massa” komen aan deze regelgeving, zodat nieuwkomers de ruimte krijgen om te concurreren.’

Vrijheid, gelijkwaardigheid, dataportabiliteit en interoperabiliteit

Retail Platform Nederland vindt het belangrijk dat retailers ‘de vrijheid behouden om keuzes te maken’, dus snel en gemakkelijk kunnen wisselen van platform en op meerdere platforms tegelijk actief kunnen zijn. Gelijkwaardigheid, dataportabiliteit en interoperabiliteit zijn andere sleutelbegrippen.

Volgens de ANVR, INretail, Techniek Nederland en Thuiswinkel.org kan platformbegrenzing niet alleen op basis van nationale regelgeving worden vormgegeven. ‘Vooral in China en de Verenigde Staten wordt er veel geïnvesteerd in platforminnovatie. Op mondiale schaal is het daarom van belang dat Nederland en Europa voorbereid zijn op de groei van de platformeconomie die er aan komt.’

Zorgen over platforms
Uit een onderzoek door de Hogeschool van Amsterdam in het kader van ShoppingTommorow bleek dat een meerderheid van de Nederlandse ondernemers zich zorgen maakt over de toenemende macht van platforms. Punten van zorg zijn onder andere de (stijgende) commissies, de eigen winstgevendheid en concurrerende activiteiten van de platforms.

‘Stop het machtsmisbruik van digitale reuzen’
Dit is de titel van de laatste column van Jan Meerman, algemeen directeur van INretail. Hij legt een link naar Frontex, de Europese grens- en kustwacht en schrijft: ‘Zou Frontex ook naar een online variant te vertalen zijn? Een Europese belasting- en douanedienst die actief onze grenzen op internet bewaakt? En ervoor zorgt dat iedere online onderneming van binnen en buiten Europa netjes belasting betaalt over de handel die het doet in iedere afzonderlijke lidstaat van de Europese gemeenschap? En waarom zou datzelfde online agentschap ook niet met de landelijke diensten controle houden op al die pakketjes die Europa binnenkomen?

Discussies over de platformeconomie
In de aanloop naar de Europese verkiezingen maakte beleidsadviseur Martijn Hos een overzicht van drie discussies over de platformeconomie, waar Thuiswinkel.org ('soms zichtbaar, soms minder zichtbaar') bij betrokken is of is geweest.