Mogen speelgoedwinkels Sinterklaas misleiden?

Prominent in het nieuws was vorige week dat de Consumentenbond onderzoek had gedaan naar de prijzen van speelgoedaanbiedingen. Daaruit bleek dat bepaalde producten in juli goedkoper waren dan ze in de aanloop naar Sinterklaas  in de aanbieding waren.

Tekst: Charlotte Meindersma

Voorbeeld: een trein van Lego kostte in juli bij Intertoys 99,99 euro, terwijl deze nu bij Intertoys in de aanbieding is ‘van €124,99 voor  €114,99’. Uiteraard vervelend voor alle hulpsinterklazen die voor hun kroost een leuke Lego-trein wilden kopen, maar mogen winkels dit überhaupt doen?

Marktwerking
Laat ik vooropstellen dat we in Nederland en de gehele Europese Unie uitgaan van een vrije marktwerking, uitzonderingen daargelaten. Prijzen mogen worden bepaald op basis van vraag en aanbod. Benzinestations beginnen inmiddels zelfs digitale prijsbordjes te krijgen, zodat ze de prijzen voor een flesje water of een broodje bal in de spits kunnen verhogen en daarbuiten juist kunnen verlagen. Zodra er meer vraag is verhogen ze de prijs. Paraplu’s en poncho’s zijn ook duurder als het regent en zonnebrillen zijn in de winter vaak een stuk goedkoper. Loopt een product goed, dan mag een winkelier van het ene op het andere moment bepalen dat de prijs omhoog gaat. Loopt een product slecht, dan mag deze ook verlaagd worden of ‘in de uitverkoop gezet’ worden. Dat komt door marktwerking. Het is al jarenlang zo dat speelgoed in november en december duurder is dan in de andere maanden.

Misleiden mag niet
Consumenten en hulpsinterklazen mogen niet misleid worden. Een misleidende handelspraktijk wordt dat in de wet genoemd. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) is het handhavende orgaan en kan voor misleidingen een boete opleggen. Maar ja, wanneer is er sprake van misleiding? Een prijs of de berekening daarvan kan misleidend zijn, wanneer de gegeven informatie onjuist is of deze prijsinformatie de consument kan misleiden. Het bestaan van een specifiek prijsvoordeel kan ook misleidend zijn. In de eerste plaats gaat het er hierbij om dat het product ook werkelijk gekocht moet kunnen voor de prijs waarvoor het aangeboden werd. Geen verborgen bijkomende kosten bijvoorbeeld. Voor consumenten moeten prijzen bovendien altijd inclusief btw zijn.

Aanbieding
Het betekent ook dat dat de Lego-trein, voor deze sinterklaasaanbieding, werkelijk 124,99 euro gekost moet hebben. Intertoys mag niet zomaar een hogere prijs verzinnen, waarvoor de trein nooit te koop heeft gestaan, om er een mooie aanbieding van te maken.

Het is geen probleem dat de trein in juli nog 99,99 euro kostte, maar het is wel van belang dat de trein bijvoorbeeld in oktober weer 124,99 kostte. In november komt tenslotte het grote speelgoedboek met aanbiedingen uit. De aanbieding is pas een echte aanbieding wanneer de ‘van’ prijs werkelijk heeft bestaan.

Als de trein steeds 99,99 euro is blijven kosten of slechts verhoogd is tot 114,99, maar in die tussentijd nooit 124,99 euro heeft gekost, is dat misleiding. Daar mag de ACM tegen optreden. Consumenten mogen dat ook, maar voor deze relatief lage bedragen, het gaat tenslotte om het prijsverschil, is dat meestal de moeite niet. De winkel zelf zal tenslotte niet (snel) toegeven.

Charlotte Meindersma is jurist voor de creatieve sector en ondernemers. Ze is eigenaar van Charlotte’s Law & Fine Prints.