Het online fenomeen ‘koop eerst, betaal later’

De aanschaf van producten verschuift steeds meer van fysieke winkels naar de online wereld. Een van de oorzaken hiervan is het gemak waarmee online aankopen gedaan kunnen worden. Tegenwoordig kan de consument, waar hij zich ook bevindt, vrijwel alles online kopen. Het gemak van het doen van online aankopen ligt onder meer in een betaalmethode die steeds populairder wordt: achteraf betalen.

Tekst: Conner van Hulten

Consumenten kunnen een product aanschaffen en hoeven pas tijdens levering of na een bepaalde termijn het verschuldigde bedrag te betalen. De drempel om online aankopen te doen wordt zo verlaagd. Webshops zijn wettelijk verplicht om een betaalmethode aan te bieden waarbij de consument minimaal 50 procent achteraf betaalt. Deze regel geldt niet alleen voor online verkopen, maar voor alle consumentenkopen op afstand.

Achterafbetaalmethodes

Nederlandse webwinkels zijn verplicht om ten minste één achterafbetaalmethode aan te bieden. Als webshop kun je hiervoor gespecialiseerde betaalmaatschappijen inschakelen. Deze handelen de betaling af en innen het geld van de consument. De drie voornaamste bedrijven die achteraf betalen aanbieden zijn AfterPay, Klarna en Billink. AfterPay en Billink bieden de mogelijkheid om veertien dagen na aankoop via een digitale acceptgiro te betalen. Bij Klarna kan de consument binnen dertig dagen betalen. Begin januari heeft Klarna zelfs bekendgemaakt dat de consument ook gespreid in drie rentevrije delen kan betalen. Dit lijkt op het eerste oog veel voordelen te hebben voor de webwinkel, maar het kan ook nadelen hebben. Daarover verder in dit artikel meer.

In principe is een creditcard geen achterafbetaalmethode omdat de webwinkel het bedrag direct incasseert zodra betaling door de consument is geautoriseerd. Voor webwinkels bestaat echter de mogelijkheid om via creditcard te voorzien in een achterafbetaalmethode: de uitgestelde creditcardbetaling. Belangrijk is dat de creditcard pas wordt belast na levering van de producten. Feitelijk gezien is er dan sprake van achteraf betaling. Hierbij is het wel van belang dat de consument voor het sluiten van de overeenkomst hierover moet worden geïnformeerd.

PayPal is een andere betaalmethode die achteraf betalen mogelijk maakt. Wanneer dit is geactiveerd, wordt het bedrag 21 dagen na aankoop afgeschreven van de rekening van de consument. Net als bij de uitgestelde creditcardbetaling moet de consument hierover worden geïnformeerd.

Een laatste achterafbetaalmethode is rembours. Bij rembours betaalt de consument op het moment dat het product wordt afgeleverd. De vervoerder biedt het pakketje aan en de consument betaalt vervolgens het bedrag aan deze vervoerder. Laatstgenoemde is vervolgens verplicht om het bedrag over te dragen aan de verkoper. Rembours wordt vanwege de doorgaans hoge kosten en de huidige coronamaatregelen niet vaak meer gebruikt. Daarbij komt dat sommige vervoerders alleen cash of alleen pin aanvaarden. Dit zorgt voor weinig flexibiliteit voor de consument.

Voor- en nadelen

Een algemeen voordeel van achteraf betalen is dat het klanten flexibiliteit biedt. Consumenten kunnen om verschillende redenen de behoefte hebben om op een later moment te betalen. Ze krijgen pas over enkele dagen salaris of willen eerst kijken of zij het product wel willen houden. Gezien de behoefte en populariteit van achteraf betalen kan het door de webshop als marketingstrategie worden ingezet en dit kan leiden tot een hogere omzet.

Aan de andere kant kan de lage drempel en het gemak van achteraf betalen wanbetaling in de hand werken. Het kan gebeuren dat naderhand blijkt dat de consument het bedrag toch niet kan betalen, of gewoon nooit de intentie hiertoe heeft gehad. Als bedrijf heb je een product geleverd en kosten gemaakt, maar moet je toch achter het verschuldigde bedrag aan. Het risico op het niet ontvangen van betaling kan deels worden opgevangen, omdat de consument de mogelijkheid moet krijgen om minstens 50 procent van het bedrag achteraf te betalen. De ondernemer kan de consument dus ook 50 procent van het bedrag vooruit laten betalen.

Wanbetaling kan ook worden opgevangen indien een betaalmaatschappij als Billink, Klarna of AfterPay wordt ingeschakeld. Deze bedrijven nemen het betaalproces over en garanderen betaling van het bedrag aan de webshop, ook als de consument niet betaalt. Als dat laatste zich voordoet, gaat de betaalmaatschappij achter het bedrag aan. Als ondernemer krijg je het geld dus altijd binnen, wat als een groot voordeel kan worden beschouwd.

Het inschakelen van een dergelijk bedrijf kost natuurlijk wel geld. Billink, Klarna en AfterPay rekenen per bestelling transactiekosten. Het gaat hier om een vast bedrag + een percentage van de aankoopprijs. Indien je als ondernemer dure producten verkoopt of in groot volume, dan kunnen de kosten aardig oplopen. Hetzelfde geldt voor de kosten voor PayPal. De directe kosten, de kosten die de ondernemer werkelijk maakt voor het gebruik van de achterafbetaalmethode, mogen wel doorberekend worden aan de consument. Als gevolg van Europese wetgeving is het echter niet toegestaan om kosten te rekenen voor creditcardbetalingen.

Conclusie

Als webwinkel zijn er verschillende mogelijkheden om te voldoen aan de wettelijke verplichting om minstens één achterafbetaalmethode aan te bieden. Gezien de populariteit werkt deze betaalmethode omzetverhogend en hebben we gezien dat de risico’s met betrekking tot het ontvangen van het bedrag geheel of gedeeltelijk kunnen worden afgewend. Elke vorm van achteraf betalen brengt echter nadelen en/of risico’s met zich mee, die de ondernemer mee zal moeten nemen in zijn keuze voor één of meerdere soorten achterafbetaalmethode(n).

Conner van Hulten is juridisch adviseur bij ICTRecht.