Vanaf mei 2019 zal in Nederland instant payments worden aangeboden. Afgaand op headlines in de media, lijkt er nog geen massale interesse bij het publiek te zijn voor deze snelle manier van betalen. Toch verwacht ik dat het aanbod zijn eigen vraag zal scheppen.
Door: gastblogger Fred Bär
Steve Jobs voorzag dit eerder: niemand wist dat hij een iPhone wilde hebben… totdat dat toestel er was. En in 1998 gaf een groot deel van geïnterviewden aan dat zij ‘nooit een mobiele telefoon nodig zouden hebben!'
Of instant payments een vergelijkbaar effect op de markt gaat hebben als de iPhone, kan ik niet voorspellen. Wel lijkt zeker dat de effecten er zullen zijn. Voor consumenten, webwinkels, banken en andere betrokkenen. In de landen die instant payments reeds hebben ingevoerd zien we substantiële adoptie.
Zodra de methode beschikbaar is verwacht ik ook in Nederland een sterke vraag naar instant payments. In dit blog licht ik dit graag toe en zal ik besluiten met een inschatting van de te verwachten effecten.
Instant payments, wat is dat?
Eerst was daar de aankondiging van de Betaalvereniging, eind 2015: in mei 2019 is het zover! Dan kunnen wij als rekeninghouder (in ieder geval) bij één van de grote vier banken in Nederland, elkaar 24/7/365 onmiddellijk betalen, en als ontvanger kunnen we binnen 5 seconden (maximaal 7 seconden) over het ontvangen bedrag beschikken. De betaler krijgt ook onmiddellijk duidelijkheid wanneer zijn geld niet bij de ontvanger is aangekomen.
Dit is een behoorlijke verbetering ten opzichte van bestaande diensten; het uitvoeren van een ‘spoed’-betaling tussen verschillende banken kan toch snel een paar uur duren (en niet in het weekend). Instant payments in Nederland is onderdeel van een Europese invoering.
De maximale bedragen die betaald kunnen worden in Nederland met instant payments zijn nog niet bekend gemaakt; Europees is een maximumbedrag van 15.000 Euro aangegeven, maar banken mogen onderling afwijkende afspraken maken. Hoe dan ook, het maximum bedrag zal substantieel zijn - daarmee is het relevant voor bijna alle consumentenbestedingen, aan de toonbank of in de webwinkel. Voor onderlinge person-to-person betalingen en voor een behoorlijk deel van b2b-betalingen of zakelijke betalingen, zoals salarissen, bedrijfsleveranties, zakelijke transacties. De grootzakelijke transactie en zaken als nieuwe auto’s, caravans, huizen en vermogenstransacties komen pas later in beeld. In Engeland bijvoorbeeld, werd deze betaalmethode al in 2008 ingevoerd, aanvankelijk met een transactielimiet van 25 Engelse pond. Acht jaar later is de limiet verhoogd tot 250.000 Engelse pond en is deze betaalmethode inmiddels gemeengoed geworden in talloze betaalsituaties.
Instant payments, instant innovatie
Inmiddels zijn er buiten die vier grote banken (ABN AMRO, ING, Rabobank en SNS Bank) nu al een aantal kleinere partijen actief geworden, die nagenoeg hetzelfde beloven. Zo kwam eind 2015 het bedrijf M2C in het nieuws als ‘de eerste realtime betaaldienst’. Delta Lloyd Bank had de primeur. Zijn spaarders konden onmiddellijk geld van hun spaarrekening bij Delta Lloyd Bank overboeken naar hun eigen betaalrekening. Deze week lanceerde een andere challenger, Sowdan, zijn dienst ‘betalen op verzoek, of opdracht geven’. Handig op je mobiel. In de praktijk valt het bereik nog tegen, het werkt alleen voor rekeninghouders van ING, Rabo en SNS, nog niet van of naar de andere banken. Maar goed, het is een begin.
Kennelijk zien deze challengers een trend aankomen waar ze in geloven en waar ze snel bij willen zijn. Vooralsnog gebruiken ze allemaal de bestaande tried-and-tested systemen die door de banken opgezet zijn (rekeningen met een IBAN, iDeal-betalingen, controles op klantidentiteit) en liften daar handig op mee.
Instant payments, voordelen voor zakelijke ontvangers
Voor webwinkeliers is er momenteel vooral iDeal als relatief goedkope, betrouwbare en effectieve betaalmethode voor remote betalingen. De betaling wordt gegarandeerd - als webwinkelier krijg ik onmiddellijk de bevestiging - en ik kan binnen één of enkele dagen over het geld beschikken. Ik kan dus veilig overgaan tot uitlevering van de bestelde goederen. De winst van een nieuwe betaalmethode met instant payments is dan dat ik nu ook per direct over het geld kan beschikken, bijvoorbeeld. Als het product iDeal een soort turbo-variant zou krijgen (‘iDeal-direct’), zou ik mij kunnen voorstellen dat ik daarvoor misschien best een (iets) hogere transactie fee zou willen betalen dan voor een standaard iDeal-transactie.
Wanneer ik als deel van mijn dienstverlening als webshop tijdkritische afleveringen moet waarmaken, kan het ook helpen dat ik het geld van de bestelling zelf al direct binnen heb, omdat ik dan andere partijen in de leverketen (groothandel, transportbedrijf, verzekering) ook gemakkelijker direct zou kunnen betalen. De hele productie en leveringsketen kan potentieel een stuk sneller draaien.
Wanneer ik b2b-leverancier ben, kan ik de just-in-time stappen van mijn productieproces optimaliseren. In de agrarische (voedselverwerkende) industrie wordt op dagbasis ingekocht door de supermarkten met continue fluctuerende prijzen; de toeleverende keten moet - tot aan de kippen- of varkensfokkers - aan die vraag voldoen. In de transport- en overslagsector zijn er soortgelijke tijdkritische processen, waar lading eerst betaald moeten zijn voor ze verder op transport kunnen.
Instant payments, voordelen voor (zakelijke) betalers
Als webshopper zal de consument weinig verschil ervaren, als hij vandaag met iDeal betaalt; de betaling wordt direct afgeschreven. Als de consument bij voorkeur met creditcard betaalt, zal hij ook niet geneigd zijn om opeens met instant payment te betalen, tenzij de winkelier hem daarvoor extra service biedt (snellere levering? Keuze van aflevertijdstip?).
Als zakelijke betaler zie ik wel direct wat potentiële voordelen. Alle betalingen die tijdkritisch zijn, met een deadline, en zeker als er een boete is op te laat betalen, kan ik nu op het (aller)laatste moment uitvoeren. Ruim een miljoen zzp-ers, een half miljoen mkb-bedrijven, doen maandelijks één tot drie betalingen aan de Belastingdienst (Loonbelasting, Vennootschapsbelasting, btw-afdracht) en nemen daar standaard één tot twee dagen veiligheidsmarge voor. Als die allemaal in de laatste minuut voor de deadline zouden betalen is dat prettig voor hun cashflow. Of de banken, en de Belastingdienst ook blij zullen zijn met een enorme piek in geldontvangsten tot de laatste seconden voor de betalingsdeadline, is een andere vraag.
Voor veel kleine en middelgrote ondernemingen is dit prettige vooruitzicht al dichtbij: vanaf 2019. Voor grotere ondernemingen is het nog niet aan de orde. De limiet moet eerst verhoogd worden naar bijvoorbeeld 50.000 euro, of 500.000 euro, wil het grootbedrijf - de top 1000 van het Nederlandse bedrijfsleven - er massaal mee kan betalen.
Instant payments, mijn inschatting van de kansen
Als gezegd is nu nog niet volledig te voorspellen welke effecten instant payments gaat hebben op de markt.
In bovenstaande heb ik met een paar voorbeelden aangegeven dat er zeker grote kansen zijn:
- Webwinkeliers krijgen kansen om hun keten te optimaliseren door snellere bijboeking van hun webshopomzet.
- Zakelijke betalers kunnen veel voordeel hebben. Helaas moeten de grootste bedrijven wellicht nog een paar jaar wachten voordat al hun type betalingen instant kunnen worden gedaan.
- Er zijn voldoende directe toepassingskansen en in het gebruik ontstaan inzichten voor weer nieuwe toepassingsmogelijkheden: aanbod schept vraag.
Voor de (Nederlandse) consument die gewend is te betalen met iDeal zal instant payments niet veel uitmaken. Webwinkeliers zullen ze moeten verleiden of ‘iDeal-direct’ moet de standaard worden. Dit kan door het bieden van extra services, of pricing. De pricing van het nieuwe product wordt sowieso een zeer belangrijke factor voor acceptatie. Grote vraag is dan ook wat de aanbieders straks zullen gaan vragen voor deze betaalmethode.
Fred Bär is onafhankelijk adviseur betalingsverkeer en partner bij Payments Advisory Group. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
Wat wij merken als webshophouder is dat veel innovatie welke ten goede komt aan de ondernemer moeizaam op gang komt. De consument ervaart geen verschil in bijv snelheid, veiligheid en levering waardoor er toch voor de vertrouwde weg gekozen wordt. Dit stokt dan jammer genoeg de innovatie. Wat in dit geval zou kunnen werken is om de nieuwe methode te promoten door deze aantrekkelijker te maken dan de gebruikelijke opties.
Daarnaast komen dat soort zaken ook pas echt van de grond als het grote publiek bereikt is door herkenning middels aankopen bij 1 of meerdere van de grote webwinkels.