Heeft Bitcoin kansen als gangbaar betaalmiddel?

Bitcoin heeft de afgelopen jaren een in het oog springende opmars doorgemaakt. Eind vorig jaar sprong WordPress in de bres om het als een van de eerste platformen ter wereld aan te bieden als betalingsmogelijkheid. Dat roept vragen op.

Kan Bitcoin een interessant betalingsmiddel zijn voor de gemiddelde webwinkelier? En vormt Bitcoin een potentieel gevaar voor iDeal, Visa, MasterCard of PayPal?

Tekst: Bart Nagel

Rond 9000 voor Christus ontstonden de eerste betaalmiddelen. Destijds was dat vee en graan. Het waren twee dingen die mensen gebruikten als ruilmiddel omdat er universeel waarde aan toegekend werd. Dat graan en vee is te vergelijken met Bitcoin. De Bitcoin (BTC) is een digitale munteenheid, ook wel internetvaluta genoemd. Net als bij graan en vee wordt er waarde aan toegekend.

Decentralisatie

De Bitcoin heeft een wisselkoers en daarmee een tegenwaardes in euro's en dollars. Toch is het geen instantie of overheid die de waarde van de munt bepaalt, of die de munt überhaupt reguleert. Bitcoin is de eerste gedecentraliseerde, digitale munteenheid. Die decentralisatie is de basis voor zowel de veiligheid als de vrijheid in handelen die met de munt gaat gepaard. Er is geen creditcardmaatschappij of bank die als tussenpersoon optreedt tussen de gebruiker en de persoon die hij geld wil sturen of waarvan hij geld ontvangt. Technisch gezien is Bitcoin te vergelijken met Napster, een peer-to-peer uitwisselingsdienst van bestanden. Bitcoin kan direct tussen twee pc's worden uitgewisseld. Het is nauwelijks traceerbaar en omdat tussenpartijen achterwege blijven zijn er geen wachttijden of transactiekosten.

Eenvoud

WordPress zag ook die voordelen toen het afgelopen november liet weten Bitcoin te accepteren als betaalmiddel. WordPress schreef letterlijk in een persbericht dat 'PayPal meer dan zestig landen blokkeert en dat veel creditcardmaatschappijen vergelijkbare restricties hanteren'. De restricties worden in stand gehouden met financiële redenen, zoals een hoger fraudepercentage. 'Wat de reden ook is, wij denken dat een individuele blogger uit Kenia, Haïti, Cuba of Irak geen beperkte toegang moet hebben tot de blogosfeer omwille van betalingsperikelen waarover ze geen controle hebben', schrijft WordPress. WordPress geeft terzijde aan dat de betalingsmethode eenvoudiger is dan willekeurig elke andere optie. Het is een kwestie van een paar seconden, waarin een consument normaal nog nauwelijks begonnen is met het invullen van zijn betalingsgegevens. Naast WordPress zijn er talloze webwinkels denkbaar waarbij kopers baat hebben bij anonimiteit. Bovendien zullen webwinkeliers ook gecharmeerd raken van het achterwege blijven van een tussenpartij die voor elke transactie een fee in de zak steekt. Het potentieel betalingsgemak is bovendien enorm. Met andere woorden: er zijn kansen.

'Digitale, ouwe sok

Douwe Lycklama, oprichter en partner van payment consultancybedrijf Innopay, heeft Bitcoins. 'Ik heb Bitcoin sinds het ontstaan met veel interesse gevolgd en sinds een jaar of wat ook wat Bitcoins in bezit. Een goede investering', lacht hij. 'Want het is flink meer waard dan waarvoor ik het destijds kocht.' Lycklama ziet Bitcoin vooralsnog als beleggingsmateriaal. 'Jazeker, het is een betaalmiddel. Maar omdat er simpelweg nog te weinig plekken zijn waarmee je er kunt betalen, is het merendeel van het in omloop zijnde Bitcoinkapitaal een grote, digitale, oude sok.' Desalniettemin is de potentiële impact van WordPress als voorvechter zeker interessant te noemen. WordPress mag naast duizenden onafhankelijke bloggers ook bedrijven als The New York Times, CNN, Reuters, General Motors, UPS, eBay, Sony en Volkswagen tot zijn klanten rekenen. Bedrijven die stuk voor stuk internationaal betalingen accepteren en daarmee talloze percentages en heffingen aftikken om geld van A naar B te krijgen. Nu krijgen dergelijke partijen ineens een mogelijkheid in handen om door die bedragen, die opgeteld ongetwijfeld de nettowinst beïnvloeden, een streep te halen.

Bankroof

Natuurlijk is er ook veel ophef over Bitcoin. Alles wat nieuw is wordt immers met argwaan bekeken. Zo zetten tegenstanders de munt onder meer weg als speelgoedgeld. De reputatie van Bitcoin kreeg een flinke klap toen in september vorig jaar een digitale bankoverval plaatvond bij het bedrijf BitFloor, waarbij 24.000 BTC werd geroofd - toen het equivalent van een kwart miljoen dollar. Een flinke koersdaling volgde, maar inmiddels is de schade aardig hersteld. De bankroof is in de kern eerder een validatie van de waarde van de munt en zal zeker niet de boeken ingaan als 's werelds laatste of grootse bankroof. Ook de Europese Centrale Bank (ECB) houdt Bitcoin ondertussen met veel interesse in de gaten. De ECB publiceerde in november een rapport over virtuele munteenheden waarin veruit de meeste aandacht uitging naar Bitcoin. Een andere munt die een prominente rol heeft in dat rapport is Linden Dollars, die onder meer worden gebruikt voor transacties in de virtuele wereld Second Life. De ECB roemt Bitcoins enerzijds om zijn innovatie, maar ziet ook allerlei gevaren. Met name de omvang - hoewel er vooralsnog slechts 10 miljoen Bitcoins zijn gemaakt - en de grillige koersontwikkeling baart de ECB zorgen. Uiteindelijk zullen er maar 21 miljoen Bitcoins in omloop komen, zo is dat vastgelegd in de opensourcesoftware van Bitcoin. Bitcoin trekt er zich weinig van aan. Eind februari verdubbelde de koers plots na nieuws dat ook in Amerika een Bitcoin-bankinitiatief loskomt. 'Bitcoin is een ontwikkeling om goed in de gaten te houden als webwinkelier', stelt Lycklama. 'Mogelijk dat het de wereld flink gaat veranderen, want de geest is uit fles. Digitaal zonder een centrale, uitgevende partij. Dat is nieuw. Een valuta en betaalsysteem ineen.'

Wisselkantoor: Bitcoin-Central
In december werd in Frankrijk een Europees wisselkantoor opgezet: Bitcoin-Central. In samenwerking met de Franse financiële firma Aqoba biedt Bitcoin-Central een betaalrekening waarop mensen hun salaris kunnen ontvangen en in euro's geprijsde artikelen kunnen kopen met een debetkaart. Ook kunnen ze de Bitcoins inwisselen voor euro's en ze kunnen het betaalmiddel gebruiken voor online aankopen bij webwinkels die Bitcoin hanteren.

Dit artikel verscheen eerder in Twinkle 3-2013.