Wat je moet weten over de DSA

Er wordt van alles over gezegd en geschreven: de Europese Digital Services Act (DSA). De DSA zou het antwoord zijn op alle problemen die worden veroorzaakt door big tech. Anderen noemen de DSA een vorm van censuur. Wat is feit en wat fictie, wat is de DSA en wat betekent deze wet voor Nederlandse online retailers?

Tekst: Dries Cuijpers

De DSA in een notendop

Met de DSA wil de Europese wetgever internet veiliger, betrouwbaarder en voorspelbaarder maken. De regels uit de DSA gaan onder meer over de bescherming van minderjarigen, het tegengaan van illegale inhoud, dark patterns en onveilige producten, transparantie over aanbevelingssystemen en over de wijze waarop je reclames te zien krijgt. De DSA kent verschillende sets aan regels die gelden voor tussenhandeldiensten. Dit zijn bijvoorbeeld (web)hostingbedrijven, socialemediaplatformen en online marktplaatsen die zich richten op consumenten. De Europese Commissie heeft in 2023 zeventien bedrijven aangewezen als zogenaamde very large online platforms (VLOP’s) en very large online search engines (VLOSE’s). Dat zijn ondernemingen zoals AliExpress, Amazon, TikTok, Google, Facebook, YouTube en Zalando. Voor deze bedrijven geldt de meest uitgebreide set regels. Zo moeten zij laten zien dat ze systemische risico’s onder controle hebben. Het gaat dan om bedrijfsaspecten die ernstige schade kunnen veroorzaken voor gebruikers en de maatschappij. De Europese Commissie houdt, samen met de nationale toezichthouders zoals de ACM, toezicht op deze extra regels.

Je bent een online retailer, wat nu?

Wat de DSA voor jou als online retailer betekent, kun je op drie manieren bekijken:
-       Is de DSA op mij van toepassing en welke regels gelden er?
-       Wanneer kan de DSA mij helpen?
-       En wat kan ik verder merken van de DSA?

Val je onder de DSA?
Bied je zelf producten en diensten aan of maak je je eigen online content, dan is de DSA waarschijnlijk niet of beperkt op je van toepassing. Let op: alle regels uit het ‘normale’ consumentenrecht, zoals bepalingen over bedenktijd, garantie en het verstrekken van informatie, blijven gewoon gelden. In twee gevallen moet je je aan de DSA houden: wanneer je reviews van consumenten op je website laat zien of wanneer je toelaat dat andere verkopers aanbiedingen op jouw website zetten. In dat geval moet je aan bepaalde regels voldoen. Welke regels zijn dat dan? Dat is afhankelijk van een aantal factoren zoals de grootte van je bedrijf. De ACM heeft op zijn website een handreiking gepubliceerd om je te helpen bepalen welke regels voor je gelden: Handreiking Digital Services Act - Webwinkels en marktplaatsen.

Ask what the DSA can do for you
De DSA kan je ook helpen. Grote platformen, denk aan Google, Amazon of bol, zijn verplicht om illegale inhoud te verwijderen wanneer zij daarop worden gewezen. Ze moeten bereikbaar zijn, snel reageren en uitleggen waarom ze bepaalde dingen wel of niet verwijderen. Dit kan jou helpen wanneer er neppe, slechte verhalen of reviews over jou op een platform staan. Wanneer je als retailer producten verkoopt via grote online marktplaatsen zoals bol of Amazon, geeft de DSA je ook meer rechten. Deze bedrijven moeten duidelijk informeren over wanneer zij producten of diensten afkeuren en verkoopaccounts tijdelijk kunnen sluiten of verwijderen. Je moet ook kunnen klagen over dat soort beslissingen. De DSA maakt deze diensten dus voorspelbaarder en geeft jou als retailer een sterkere positie.

Zo niet, dan toch …
En ten slotte, laten we er nu vanuit gaan dat de regels uit de DSA niet voor jou gelden. Kun je dan toch iets merken van de DSA? En zo ja, wat dan? Zoals eerder beschreven stelt de DSA een flink aantal eisen aan bedrijven waarmee je als retailer samenwerkt, zoals aan grote online marktplaatsen. Om aan die eisen te kunnen voldoen, kan het zijn dat deze bedrijven hun beleid naar jou op punten aanpassen. Dat betekent bijvoorbeeld dat jij meer informatie moet geven over jouw bedrijf. Of over jouw producten, bijvoorbeeld om te garanderen dat ze veilig zijn. Dat leidt mogelijk tot extra werk, maar bedenk dat het mensen beschermt en het er ook voor zorgt dat je concurreert met bedrijven wier handel ook eerlijk is.

De ACM en de DSA

Zoals gezegd houdt de Europese Commissie toezicht op de regels die alleen gelden voor heel grote bedrijven, de VLOP’s en VLOSE’s. Nationale toezichthouders in Europa houden toezicht op bedrijven die onder de DSA vallen als die in hun land gevestigd zijn of daar een vertegenwoordiger hebben gekozen. Sinds 4 februari houdt de ACM toezicht op een groot deel van de DSA-regels. De afgelopen periode heeft de ACM zich op die taak voorbereid. Om bedrijven te helpen voldoen aan de DSA, zijn er handreikingen (ACM geeft belangrijke doelgroepen extra uitleg over de DSA|ACM.nl) opgesteld voor verschillende doelgroepen en ook is er een leidraad (DSA Leidraad Zorgvuldigheidsverplichtingen tussenhandeldiensten) gemaakt. Deze zijn te vinden op de website van de ACM. In haar toezicht heeft de ACM gezegd zich te gaan richten op de grote platforms in Nederland, op de webhostingdiensten en op het beschermen van minderjarigen. Mocht je een melding willen doen over misstanden, dan kan dat via de website van de ACM.

Dries Cuijpers is jurist en coördinator van de digitale economie bij de directie Consumenten van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Hij heeft het Gedragsteam van de ACM opgezet en werkte voor de OESO aan consumentenbeleid. Ook is Cuijpers medeauteur van de ACM-richtlijnen voor de bescherming van de online consument. Hij schrijft om de maand in Twinkle over digitale regelgeving.