Nepaanbiedingen gedwarsboomd

De prijs is voor consumenten vaak een van de belangrijkste factoren bij een aankoop. Daarom wil je als verkoper natuurlijk goed duidelijk maken hoe voordelig je aanbiedingen zijn. ‘Van-voor’-prijzen zijn hier een mooi voorbeeld van; potentiële klanten zien meteen hoeveel ze kunnen besparen. Verkopers kunnen hun nieuwe prijs vergelijken met concurrenten, met de adviesprijs of zelfs met hun eigen, eerder gehanteerde prijzen. Dat deze prijsvergelijking eerlijk gebeurt is belangrijk. Volgens de Autoriteit Consument & Markt (ACM) gaan klanten namelijk minder op zoek naar alternatieven wanneer zij het gevoel hebben veel te besparen. Sommige verkopers maken hier met ‘nepaanbiedingen’ misbruik van.

Tekst: Alex Mesken

Bij nepaanbiedingen kiezen verkopers ervoor om de referentieprijs te verhogen of misleidend weer te geven. Zo wordt het verschil met de aanbiedingsprijs groter, waardoor consumenten een betere deal voorgespiegeld krijgen dan in werkelijkheid het geval is. Het is de bedoeling dat de nieuwe Europese wetgeving voor referentieprijzen, die sinds mei van kracht is, consumenten beter beschermt tegen dit soort nepaanbiedingen. Nepaanbiedingen hebben namelijk niet alleen een nadelig effect op consumenten die hierdoor mogelijk te veel betalen; ook voor verkopers die wél eerlijke referentieprijzen hanteren is dit schadelijk. Klanten komen niet snel bij jouw onderneming terecht als ze denken een buitenkansje gescoord te hebben bij een oneerlijke concurrent.

Wat waren de regels?

Er bestonden al regels voor het gebruik van referentieprijzen. Het is namelijk wettelijk verboden om consumenten te misleiden over de prijs van een product. Maar wat is nou misleidend? Hiervoor heeft de ACM, die deze wet handhaaft, enkele normen geformuleerd. Deze moeten er vooral voor zorgen dat referentieprijzen eerlijk en duidelijk worden vermeld.

Adviesprijs

Het is toegestaan om de adviesprijs van de fabrikant als ‘van’-prijs te gebruiken, maar dit moet dan wel duidelijk worden vermeld. Deze adviesprijs moet daarnaast ook de meest recente zijn. In de praktijk blijkt dit nog regelmatig fout te gaan. Uit een onderzoek van de Consumentenbond vorig jaar bleek dat meer dan 20 procent van de onderzochte winkels structureel te hoge adviesprijzen hanteert. Niet alleen bleken hierdoor kortingen minder spectaculair dan werd voorgedaan, voor sommige producten betaalde je zelfs meer dan de meest recente officiële adviesprijs.

Eigen prijs

Als een verkoper zijn eigen, eerder gehanteerde prijzen als referentieprijs wil gebruiken, geldt daar een andere norm voor. Momenteel is het zo dat de verkoper de ‘van’-prijs waarmee hij adverteert daadwerkelijk gehanteerd moet hebben in de voorafgaande drie maanden. De nieuwe prijs mag dus niet worden vergeleken met een (hogere) prijs die de verkoper bijvoorbeeld twaalf maanden daarvoor voor het laatst heeft gebruikt.

Nieuwe regels

Helaas blijken de normen van de ACM in de praktijk niet feilloos. Sommige verkopers gebruiken namelijk een omweg om toch hun referentieprijzen te manipuleren. Ze verhogen dan voor korte periode hun prijzen, zodat ze deze hogere prijs later (maar binnen drie maanden) toch bij aanbiedingen mogen laten zien. Hiermee creëren ze de illusie van een goede deal, terwijl de bewuste producten het grootste deel van de tijd misschien wel even duur waren als de zogenaamde aanbieding.

Met de nieuwe regels die op 28 mei zijn ingegaan, wordt dit echter lastig. Wanneer een verkoper zijn eerder gehanteerde prijs als referentie wil gebruiken, dient deze ‘van’-prijs de laagste prijs te zijn die de verkoper in de (minstens) dertig dagen voorafgaand aan de aanbieding heeft gehanteerd. Het wordt daarmee onmogelijk om voor korte tijd de prijzen op te hogen zodat daarna de korting groter lijkt; hiervoor moet je deze prijzen dan namelijk dertig dagen blijven hanteren.

Uitzonderingen

Deze nieuwe regels gelden alleen wanneer een verkoper een prijs met zijn eigen, eerdere prijs wil vergelijken. Het is nog steeds toegestaan om aanbiedingen te vergelijken met prijzen van concurrenten of de adviesprijs, zolang je hierbij niet misleidt. Daarnaast worden enkele gevallen uitgezonderd van deze regel om het voor de praktijk werkbaar te houden. Zo geldt-ie niet voor producten met een ‘te gebruiken tot’-datum, zoals etenswaren, en bij snel opeenvolgende prijsverminderingen; anders zou het minder aantrekkelijk worden om in korte tijd de prijs van bijvoorbeeld een kledingstuk eerst met 20, dan met 30 en ten slotte met 50 procent te verlagen. In een dergelijk geval mag de verkoper de prijs direct voorafgaand aan de prijsvermindering als referentieprijs hanteren. Wanneer een product minder dan dertig dagen op de markt is, bijvoorbeeld een smartphone die net is uitgebracht, zijn er helemaal geen nieuwe regels van toepassing.

‘Van-voor’ in de praktijk

Het advies voor het gebruik van referentieprijzen is kort: blijf duidelijk en transparant. Als je de adviesprijs als referentieprijs gebruikt, zorg dan dat je dit vermeldt en dat deze prijs de meest recente is. Wanneer je een aanbieding liever afzet tegen je eigen prijzen, zorg dan dat je ‘van’-prijs voortaan de laagste is die je (minimaal) een maand voorafgaand aan de aanbieding hebt gehanteerd. Zo blijft het voor consumenten én voor ondernemers eerlijk.

Consequenties van misleidende prijzen

Wanneer verkopers zich niet aan de normen voor prijsweergave houden, kan de ACM hier sancties aan verbinden. Zo heeft in 2018 Seats and Sofas een boete gekregen van maar liefst 200.000 euro voor het misleiden van consumenten. In folders van deze meubelverkoper werden meer dan een jaar lang hoge ‘van’-prijzen gebruikt, waardoor de indruk werd gewekt dat je een hoop kon besparen. Maar wat bleek? De producten waren nooit voor de genoemde prijs te koop geweest. Dit is een schoolvoorbeeld van een nepaanbieding.

Alex Mesken is juridisch adviseur bij ICTRecht.