Postbezorging met drones: snel, sneller, snelst?

Consumenten hechten veel waarde aan (informatie over) het snel ontvangen van aangeschafte producten en diensten. Vandaar ook het grote succes van flitsbezorgers. Met het oog hierop wordt steeds de nieuwste technologie ingezet om de ervaring van de consument te verbeteren. Bezorging per drone is daar één van. Wat zijn de juridische valkuilen?

Tekst: Valeria Brussé en Mick Stuyt

Het gemak zit voor de consument en bij bedrijven vooral in de veelvoudige en snelle informatievoorziening in combinatie met een persoon die hier (snel) uitvoering aan kan geven. Een bijna onvermijdbare technische ontwikkeling die bezorging zou kunnen versnellen, is de opkomst van betaalbare drones. Deze onbemande luchtvaartuigen kunnen zich snel bewegen en hebben geen last van verkeer. Bedrijven als Amazon, Google, DHL en UPS verkennen al geruime tijd mogelijkheden om postbezorging per drone te realiseren. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA heeft al vergunningen gegeven aan Prime Air (Amazon), Wing (Google) en UPS om bepaalde pakketten te gaan bezorgen met een onbemand luchtvaartuig. Dit soort drone delivery zou het met de juiste implementatie mogelijk maken om bestelde pakketjes – in geval van Amazon – al binnen 30 minuten op de mat te hebben.

Hoe zit het met de privacy?

Naast de algemene verkeersregels waar (een vlieger van) een drone op moet letten, moet ook rekening worden gehouden met de mate waarin de burger bereid is om met hoge kwaliteit camera’s uitgeruste drones een vast onderdeel te laten worden van zijn omgeving. Het spreekt voor zich dat mensen liever niet de hele tijd gefilmd willen worden. Zelfs als de drone niet aan het filmen is of überhaupt niet van een camera is voorzien, kan het erg benauwend voelen als er een drone overvliegt waarvan je niet zeker weet of hij beeldmateriaal opneemt en waar dit naartoe wordt gestuurd. De rechter heeft al eens geoordeeld dat een overvliegende drone die dergelijke onzekerheid veroorzaakt, kan leiden tot een inbreuk op de privacy, zelfs wanneer de drone niet daadwerkelijk opneemt. Daarnaast maken drones van nu nogal wat geluid. Als er op grote schaal pakketjes met deze apparaten worden rondgebracht, kan ook door geluidsoverlast sprake zijn van een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. Om deze en andere redenen mag je niet zomaar overal met drones vliegen en gelden er ten aanzien van verschillende typen drones en typen vluchten registratie- en vergunningsplichten en andere vereisten. Zeker wanneer een partij in een dichtbevolkt gebied aan pakketbezorging wil doen, kunnen de hierboven beschreven problemen voorkomen.

Veiligheid voorop

Ook over de veiligheid en betrouwbaarheid van het gebruik van drones in bezorging is veel te doen. Nieuwe technologieën in combinatie met nieuwe toepassingen daarvan kunnen in de beginfase nog wel eens problemen en kinderziektes vertonen. De meeste plannen van bedrijven rondom dergelijk dronegebruik zitten nog in de experimentele fase. Wanneer drones (inclusief vracht) door een defect of door bijvoorbeeld slechte weersomstandigheden tegen gebouwen, mensen of tegen elkaar botsen, zou dit ernstige gevolgen kunnen hebben. Daarnaast zijn de technische mogelijkheden op dit moment nog te beperkt. De pakketjes van Prime Air (die maximaal 2,5 kilo mogen wegen) kunnen dan wel binnen 30 minuten geleverd worden, maar daarvoor moet er wel binnen 10 kilometer een basispunt beschikbaar zijn, anders haalt de drone het niet en valt hij uit de lucht.

Drones in Europa

Op het eerste gezicht lijkt de realisatie (en acceptatie) van bezorging per drone in Europa nog even te duren. Wie een blik werpt op de Europese regelgeving met betrekking tot drones, ziet dat het in bepaalde risicocategorieën is ingedeeld. De categorie met het hoogste risico, de ‘gecertificeerd’ categorie, betreft vluchten die plaatsvinden ‘met vervoer van mensen’ of ‘met vervoer van gevaarlijke goederen, wat bij ongevallen kan leiden tot een groot risico voor derden’. De daadwerkelijke uitwerking van een reguleringskader van deze categorie is momenteel in ontwikkeling; de focus ligt meer op de andere twee categorieën (‘open’ en ‘specifiek’) die naar verwachting eerder vatbaar zijn om daadwerkelijk te worden toegepast in de maatschappij. De verwachting van de gecertificeerde categorie is dat deze grote overeenkomsten met de regels voor de (normale) luchtvaart zal gaan vertonen. Daarnaast wordt er onder andere door het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA) nagedacht over het centraal reguleren van dronevluchten: een soort luchtverkeersleiding voor drones.

Drones in plaats van bezorgbusje?

Tot nu toe blijft het voornamelijk nog speculeren over of, en zo ja hoe het mogelijk is om drones pakketjes te laten bezorgen. Naast de technische en praktische uitwerking ervan is het – om het gebruik van drones op te schalen zodat het voor bijvoorbeeld Amazon of UPS mogelijk wordt om een groot deel van hun bezorgingen via de lucht te doen – noodzakelijk dat de regels voor drones die in de gecertificeerde categorie vallen verder worden uitgedacht en uitgewerkt.

Toch is de verwachting dat bezorging met drones uiteindelijk wel van de grond zal komen. Het is voor bedrijven die willen werken aan hun innovatieve imago erg aantrekkelijk om deze stap richting toekomst als eerste te zetten. Ook voor de consument kan het van meerwaarde zijn wanneer pakketten steeds sneller en efficiënter bezorgd kunnen worden. Hiervoor is het wel van belang dat dit veilig en zonder overlast kan plaatsvinden. Zo ver zijn we nog niet. Dat geldt zowel voor de technische kant van de bezorging met drones, als voor de juridische kant.

Valeria Brussé is juridisch adviseur en Mick Stuyt is stagiair bij ICTRecht.