ACM pleit voor gedragscode online ‘beslisomgevingen’

In haar jaarlijks advies aan wetgevers vraagt de Autoriteit Consument en Markt (ACM) dit jaar om steun tot het opstellen van een gedragscode voor online beslisomgevingen.

Volgens de ACM maken webwinkels en online platforms steeds vaker gebruik van ‘slimme marketingtrucs’ om de druk bij de consument op te voeren om een aankoop te doen. Als voorbeeld noemt de autoriteit het boeken van een reis. Waarbij consumenten vaak, door grote bestelknoppen en de melding dat er nog maar enkele tickets verkrijgbaar zijn, het idee hebben de reis snel te moeten boeken, omdat deze anders uitverkocht is. Volgens de ACM wordt de consument hierdoor op het verkeerde been gezet, omdat de ticketmelding niet altijd van toepassing is op de desbetreffende reis.

Onbewuste keuzes

De waakhond stelt dat consumenten bij het doen van een aankoop over de juiste informatie moet beschikken, die daarnaast op een begrijpelijke manier wordt gebracht. Klanten maken echter vaak onbewust keuzes, ofwel ‘gedragsvalkuilen’, zoals de ACM dit noemt. Juist daar maken veel webwinkels misbruik van. In de televisiereclame bestaan deze gedragsvalkuilen al langer. Hiervoor zijn echter al diverse codes in het leven geroepen, bijvoorbeeld de Nederlandse Reclame Code. Voor online beslismomenten is echter nog geen specifieke code, waar de ACM zich dus nu hard voor maakt.

Leidraad

‘We roepen bedrijven op om de beslisomgeving van hun websites zodanig in te richten dat er geen misbruik wordt gemaakt van de gedragvalkuilen van mensen’, aldus bestuursvoorzitter Martijn Snoep. ‘Als blijkt dat bedrijven een beslisomgeving inrichten om mensen te sturen naar een beslissing die ze anders niet hadden genomen, dan zullen we handhavend optreden.’ De autoriteit stelt daarnaast een leidraad op, samen met de sector, ‘die invulling geeft aan de zorgplicht voor bedrijven en de wettelijke norm van professionele toewijding.’

Vorig jaar riep de ACM bedrijven nog op om na te denken over deze online beslisomgevingen, en daarin verantwoordelijkheid te tonen. De autoriteit vindt dit belangrijk, want ‘een beslisomgeving die de consument op een intuïtieve manier begeleidt in zijn beslisproces zonder hem in gedragsvalkuilen te leiden, is zowel in het belang van de consument als ook, op de langere termijn, van de aanbieder.’