Jonge ondernemers op het overnamepad

De fusie- en overnamemarkt heeft zich sinds 2014 hersteld. Bedrijven hebben hun balansen weer op orde en nu de economie aantrekt en de rente extreem laag staat, wordt groei nagestreefd via acquisities. Daarbij zullen de komende jaren steeds vaker jonge ondernemers aan de onderhandelingstafel aanschuiven. Wat zijn daarvan de oorzaken?
 
Tekst: Michiel Knubben |Beeld: Twinkle/BBP Media

Hoewel financiering van overnames in het mkb nog altijd een uitdaging blijft, zijn de bankloketten weer geopend. Daarnaast kunnen ondernemers juist profiteren van het kapitaal dat beschikbaar is in de markt. Jonge ondernemers halen met succes nieuw kapitaal binnen om groeiambities te verwezenlijken. Zo kreeg reisonderneming Travelbird opnieuw een miljoeneninjectie van de Duitse huisfinancier Rocket Internet, en vond Kleertjes.com kapitaal bij Mentha Capital. Vaak wordt daarbij direct een gedeelte van de opgebouwde waarde verzilverd.

Veel ondernemers denken nog steeds dat private equity alleen voor de grote bedrijven is weggelegd, maar dat is allerminst het geval. Historisch gezien wordt jaarlijks meer dan 80 procent van het aantal investeringen door participatiemaatschappijen gedaan in bedrijven met een eigen vermogen kleiner dan 5 miljoen euro.

Nieuwe trend
Het is op dit moment echt een verkopersmarkt. Voor de bedrijven die Marktlink begeleidt bij de verkoop melden zich vaak tientallen belangstellenden. Er zijn relatief weinig bedrijven te koop, sterker nog, de kopersgroep groeit. Waar in het verleden vaak de Management Buy In-kandidaten, Management Buy Out-kandidaten, een aantal investeerders en strategische partijen de koper waren, melden zich nu ook oud-ondernemers, de Ondernemer Buy In. Verder zien we de Family Buy In ontstaan: de ouders hebben geld en gaan met hun goed opgeleide kinderen ondernemen. Ook zijn er de afgelopen vijf jaar veel nieuwe investeringsfondsen bij gekomen. Deze fondsen zijn vaak opgezet door succesvolle ondernemers die hun bedrijf hebben verkocht en hun kapitaal, ervaring en netwerk willen inzetten om jonge veelbelovende ondernemers te ondersteunen.

Aan de andere kant van de onderhandelingstafel zitten de verkopers. Naast de babyboomgeneratie die het bordje ‘te koop’ op de gevel schroeft, is er duidelijk een nieuwe stroming verkopers te bespeuren: jonge ondernemers tussen de 30 en 45 jaar die de afgelopen tien jaar mooie bedrijven hebben opgezet in onder andere e-commerce, ICT en technologie. Het zijn de innovators van Nederland. Maar het is óók de groep ondernemers die de onderneming niet aanhoudt tot de pensioengerechtigde leeftijd of die door succes vaak een gedeelte van de aandelen moet verkopen.

Wat zijn de redenen voor deze ontwikkeling?

1. Sterk gegroeid vanuit de zolderkamer
In de e-commerce is het relatief eenvoudig om met weinig financiële middelen een onderneming te starten. Sinds het jaar 2000 zijn er veel nieuwe e-commerce bedrijven (bijvoorbeeld online shops) bijgekomen. Niet zelden werden vanuit studiebanken of zolderkamer de eerste stappen gezet. De meeste e-commerce bedrijven blijven klein en worden aangehouden als hobby. Maar breekt een online retailer door, dan is er meer risicodragend groeikapitaal nodig voor voorraden, medewerkers en ict-infrastructuur, om grote stappen voorwaarts te maken. De verkoop van een gedeelte van de aandelen biedt hier uitkomst.

2. Minder emotioneel betrokken
Van oudsher werden de meeste mensen ondernemer, omdat ze het stokje moesten overnemen van hun vader. Het voortzetten van het familiebedrijf bleek een vast gegeven en dus hielden ondernemers vaak tegen wil en dank hun bedrijf aan tot de volgende generatie er klaar voor was. Jonge ondernemers starten bedrijven uit passie en de wil naar onafhankelijkheid en vrijheid. Zij ervaren geen druk vanuit de familie, zijn emotioneel minder gebonden aan hun bedrijf en nemen dan ook makkelijker afscheid.

3. Pionier en manager
Pionier en manager zijn verschillende typen ondernemers. Jonge ondernemers zijn pioniers, die gekenmerkt worden door trefwoorden als visie, dynamiek, out-of-the box, optimistisch, fantasie. Bij managers passen termen als regels en procedures, overzicht, orde, efficiënt, verantwoordelijkheidsgevoel, loyaal. Een onderneming heeft afhankelijk van de levensfase ook een bepaald type ondernemer nodig om te overleven. Veel dertigers die tien jaar geleden hun bedrijf zijn gestart, voelen zich minder happy in de rol van manager en willen niet op de winkel passen, maar verlangen terug naar de pioniersjaren.

4. Kortere levenscyclus businessmodellen
We leven in een economische tijd waarin de snelheid van verandering, gestuwd door technologische ontwikkeling en digitalisering, snel toeneemt. De levenscyclus van producten, diensten, verdienmodellen en zelfs complete organisaties wordt steeds korter. Jonge ondernemers zijn zelf onderdeel van dit nieuwe tijdperk en beseffen dat hun vernieuwde verdienmodel over tien jaar wel eens achterhaald kan zijn.

5. Cashen
Na een periode van tien jaar zwoegen met diepte- en hoogtepunten is de tijd simpelweg aangebroken om afstand te nemen en de opgebouwde waarde te verzilveren. Een gedeelte of de gehele onderneming wordt verkocht waarna men zich stort op een nieuw avontuur.
 
Verwachtingen managen
Als jonge ondernemers besluiten hun onderneming te verkopen, is het realisme ten aanzien van de waardering een belangrijk aspect. De waarde van een onderneming wordt bepaald door de (verwachte) geldstromen in de toekomst, rekening houdend met investeringen, financieringen en werkkapitaal. Het komt vaak voor dat te hoge prijsverwachtingen het overnameproces onnodig frustreren. Het is daarom essentieel om de verwachtingen ten aanzien van de waardering bij zowel koper als verkoper te managen. Verkopers rekenen nog wel een met factor van acht of tien maal het bedrijfsresultaat. Deze factoren worden betaald voor beursgenoteerde bedrijven of hightech bedrijven in niches. Dat is ver boven het gemiddelde in het mkb, dat ligt rond vijf maal het bedrijfsresultaat. Bovendien moeten verkopers er ook aan wennen dat zij een deel van overnamesom financieren en als achtergestelde lening in het bedrijf laten zitten, dan wel participeren in de nieuwe koopholding. Dit geeft de bank direct het vertrouwen dat de verkoper in zijn opvolger gelooft.

Michiel Knubben is adviseur fusies en overnames bij Marktlink Fusies & Overnames.
 
Dit artikel verscheen eerder in Twinkle 6-2015.