Productfoto's en beschrijvingen pikken

Vaak krijgen officiële verkoopkanalen en webwinkels van hun leveranciers cd’s of andere media waarop afbeeldingen en beschrijvingen van de producten staan. Een handige praktijk, want op deze manier hoeft de webwinkelier niet het wiel steeds opnieuw uit te vinden en weet de producent dat zijn producten op de door hem gewenste manier worden omschreven en afgebeeld.

Maar wat nu als de webwinkelier zonder toestemming zelf de foto’s en de beschrijvingen van de website van de fabrikant haalt en de fabrikant daar bezwaar tegen blijkt te hebben? Of wat als de webwinkelier de foto’s en beschrijvingen van een andere webwinkel overneemt? In dergelijke gevallen wordt vaak een heel scala rechten ingeroepen:

•    Auteursrecht op de afbeeldingen, omschrijvingen en lay-out van de website
•    Geschriftenbescherming (zwakke vorm van auteursrecht) op de teksten
•    Merkenrecht in de vorm van een woordmerk op de naam van de fabrikant of een beeldmerk op de vorm van het product of de verpakking en logo’s
•    Onrechtmatige daad volgens de leer van de slaafse nabootsing, oneerlijke mededinging of algemene in het maatschappelijk verkeer vereiste zorgvuldigheid

Mocht het tot een procedure komen, dan zal het afhangen van de omstandigheden van het geval wie van de partijen aan het langste eind trekt, maar uit de jurisprudentie valt wel een aantal grote lijnen te ontdekken waarmee de positie van partijen ingeschat kan worden.

De Nederlandse rechter kent simpele productfoto’s (met witte achtergrond) normaal gesproken geen auteursrechtelijke bescherming toe. Dergelijke productfoto’s hebben immers tot doel om het product zo objectief mogelijk weer te geven en zijn daarom doorgaans niet voldoende creatief om als auteursrechtelijk werk te kwalificeren. Een foto van een huis is dat al eerder wel, omdat daar de fotograaf meer keuze heeft wat betreft hoek, compositie, wolkenachtergronden, etc.

De productbeschrijvingen op een website zijn meestal ook objectief bedoeld, althans niet voldoende creatief voor auteursrechtelijke bescherming. Als geschrift zijn ze wel beschermd tegen echt letterlijke en volledige overname.

Wanneer iemand op legale wijze merkproducten verkoopt of repareert, mag hij de merknaam gebruiken om zijn activiteiten onder de aandacht te brengen. Hij mag daarbij echter niet de indruk wekken dat er een commerciële band tussen hem en het merk bestaat.

Onrechtmatige daad is de vergaarbak waar alles onder wordt geplaatst wat de rechter niet onder een meer specifieke regel kan plaatsen maar wel onrechtvaardig vindt. Hier is echt het totaalplaatje van belang. Dat bedrijven in hun activiteiten nadeel toebrengen aan hun concurrenten is inherent aan de vrije markt, maar er mag niet geparasiteerd worden. Stel dat iemand voor zijn webshop letterlijk alle productfoto’s en beschrijvingen van zijn directe concurrent pikt, terwijl er ook foto’s en beschrijvingen van de fabrikant voorhanden zijn, en de lay-out ook bijna identiek is, dan is dat als geheel genomen onrechtmatig, ook als de individuele gedragingen misschien net niet onder de specifieke categorieën te plaatsen zijn.