De markt van online supermarkten kan groeien naar 5 miljard euro in 2020 schrijft het ING Economisch Bureau in zijn sectorvisie supermarkten. Gezinnen, welgestelde ouderen en kleine bedrijven vormen een belangrijke doelgroep voor online verkopen van supermarkten.
Ik ben geen marketingdeskundige, maar ik loop lang genoeg mee om te weten dat juist de logistiek het verschil tussen winst en verlies bepaalt in levensmiddelenretail, ook voor online. De drie webwinkellogistieke pijlers, magazijnen, transport en voorraad, moeten perfect zijn ingesteld.
Magazijnen: productief
De kosten voor handling vormen bij levensmiddelenwebwinkels eenderde van de distributiekosten. Die krijg je alleen in de greep met grootschalige, gemechaniseerde distributiecentra die worden aangestuurd door moderne magazijnbesturingssystemen. Dat zijn er hooguit drie of vier voor een grote landelijke retailer. De investeringen in apparatuur en pick-to-voice systemen zijn hoog. De norm voor orderpickers verschuift van 300 naar 900 orderregels per uur. Dat is ook nodig, omdat er grote schaarste is aan personeel in transport en distributie. Kleinere webwinkels ontkomen niet aan uitbesteding om die schaalgrootte te bereiken; big is beautiful!
Transport: bezorgen en afhalen
Een omzet van 5 miljard euro met een orderwaarde van 100 euro betekent 50 miljoen leveringen / afhaalacties. Behalve duurzaam en, in de stedelijke gebieden, veilig en stil transport, moet het transport efficiënt zijn. In het transport zitten de grootste kosten voor de webwinkel bij producten die weinig kosten per kubieke meter (ze hebben een lage waardedichtheid). Uitermate moet de voedselveiligheid in de hele transportketen op orde zijn.
Retailers rijden met hun volle lange zware vrachtwagens (ecokombi), de spits mijdend, naar de rand van de stad. Daar zetten ze de bestellingen over naar kleine elektrische voertuigen voor de laatste meters naar de consument of hun eigen hun pick-up-points. Albert Heijn zette met pick-up-points een verstandige stap naar een betere service, tegen lagere kosten. Food service bedrijven als Sligro en Hanos hebben, met hun afhaalgroothandels, al een mooie infrastructuur om dit te doen.
Voorraden: verser kan het niet!
Anders dan bij de traditionele winkel zijn voorraden bij webwinkels lastig te beheersen. Je wilt de consument graag een compleet assortiment bieden, dat die consument tot op het laatste moment kan bestellen; supervlug, vers en volledig.
De schommelingen in de vraag in het online kanaal zijn groter dan in de winkels. De voorspelbaarheid is slechter. Pijnlijk is het als nieuwe, en misschien wel eenmalige, consumenten online ook nog eens met de meest populaire producten aan de haal gaan. Zijn BBQ-vlees, kerst en pasen nu al kleine logistieke nachtmerries, dat wordt het helemaal als die consument op het laatste moment besluit de auto te laten staan en thuis te laten bezorgen.
Ketensamenwerking
Een goede multichannel aanpak van voorraden vereist een nauwkeurige planning, besturing en transparantie van het logistieke netwerk; waar zit de voorraad, wat is de actuele vraag en wat wordt de vraag in de komende dagen of zelfs uren. En, nog belangrijker, moeten we de vraag actief gaan bijsturen en welke klanten geven we dan voorrang? Logistieke ketensamenwerking met versleveranciers is een basisvoorwaarde.
Margekillers
Voor webwinkels moet de logistieke norm zijn: OTIFNENC. Dat staat voor On Time - In Full - No Error - No Contact. Elke niet perfecte order leidt tot faalkosten, het niet klachten en een ontevreden consument. Perfecte orderprocessen moeten vanuit de consument zijn bedacht als naadloze informatiesystemen.
Die 5 miljard euro online omzet moet uit de lengte of de breedte komen. Gaat het op de eigen winkelomzet kannibaliseren? Of weten de retailers en food service bedrijven straks de kaas van elkaars brood te eten? Of komt concurrentie straks uit de hoek van Amazon? Niets doen is geen optie meer. Het worden mooie tijden voor de webwinkelwatchers en, hopelijk ook voor de consumenten.
Tot nu toe zijn alle online initiatieven van supermarkten gefaald. Eén van de belangrijkste oorzaken zijn de hoge personeels en logistieke kosten.
De klanten komen nu zelf naar de supermarkt en pakken zelf hun producten, de logistieke en personeelskosten zijn laag maar dit veranderd op het moment dat de super weer zelf personeel in moet gaan zetten om de producten voor de klant te gaan orderpikken en het eventueel nog aan huis moet brengen. Die kosten zijn te hoog. De consument wil deze niet betalen en de super kan deze niet betalen.
Ik zie derhalve nog geen wedloop ontstaan.
Wat een mooi artikel weer van je. Laten we de handschoen eens oppakken met elkaar. De laatste tijd heb ik wat dieper mogen grasduinen in de distributiewereld. Het moet met toch van het hart dat deze wereld nog steeds bezig is met allerlei vormen van suboptimalisatie. Het is net een beetje zoals in de bouw. Daar kijkt men ook naar de mogelijkheden om het goedkoopste personeel in te zetten tegen afbreukprijzen. In enkele DC's krijg ik het gevoel dat ik in Polen ben beland. Het zijn harde werkers, maar denk je nu echt dat we daarmee van 300 naar 900 orderregels kunnen groeien? Wat kunnen zij nog bijdragen aan verbeteringen?
Het gemiddelde opleidingsniveau in en rondom DC's is nu niet bepaald hoog te noemen. Zo kom je wat betreft innovatie helaas eerder in een negatieve spiraal. Het wordt hoog tijd dat er een soort Deltaplan komt dat het mogelijk maakt om doelgerichte technieken te ontwikkelen. Dan moet je ook de TU's van dit land weer bemannen met de juiste hoogleraren, die harde techniek in combinatie met de nieuwste ICT-oplossingen kunnen integreren, want zo alleen kan je doorbraken maken. En daar is nu net weer geen geld voor te realiseren. Als oud-student van de TU Delft ben ik als alumnicommisaris bezig geweest om hier invulling aan te geven, maar het lijkt wel vechten tegen de bierkaai. Wat kunnen we daar nu aan doen Walther?
Tot nu toe wordt er volgens mij nog niets verdient met het Online verkopen van supermarkt goederen. Daarvoor zijn de marges absoluut en relatief te klein en de kosten te hoog.. Ik ben heel benieuwd hoe dit in de toekomst opgelost gaat worden. Want dat dat gaat gebeuren is in mijn ogen slechts een kwestie van tijd.