Logistiek in 2025: Een balans tussen kosten, klant en klimaat

Pakketbezorging staat onder druk: de strijd om de laagste prijs, strengere milieueisen en veeleisende consumenten bepalen de markt in 2025. Kunnen duurzaamheid en efficiëntie samengaan? Logistiek experts Walther Ploos van Amstel en Marlene ten Ham van Thuiswinkel.org geven hun visie.

‘Het pakkettensysteem is een race to the bottom geworden,’ stelt Walther Ploos van Amstel, lector Citylogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Volgens hem is 2024 een jaar geweest zonder grote doorbraken in last mile-innovatie. Veel webwinkels blijven kiezen voor de goedkoopste bezorgopties, wat ten koste gaat van duurzaamheid en klanttevredenheid. ‘In 2024 zagen we wel dat Jumbo, Picnic, Crisp en Albert Heijn echt aan de slag zijn gegaan om geld te verdienen. Het verwennen van de consument moet in balans zijn met de kosten en de marge. De huidige serviceniveaus zijn niet te handhaven en de boodschappenbezorgers moeten aan de bak met scherpere inkoop, private labels en veel slimmer bezorgen. Dat gaat in 2025 onverminderd door’, voegt hij toe.

Marlene Ten Ham, directeur van Thuiswinkel.org, meldt daarnaast nog een andere belangrijke ontwikkeling in 2024. ‘Veel ondernemers waren zoekende naar hoe ze moesten voldoen aan nieuwe wetgeving, zoals de CSRD en eco-designrichtlijnen. Zo moeten producten door de fabrikant duurzamer worden ontworpen, langer meegaan, gemakkelijker te repareren en energiezuiniger zijn. Ook moeten grote bedrijven verplicht rapporteren over hun milieu-impact. We zagen dat koplopers duurzaamheid inzetten als concurrentievoordeel,’ vertelt ze. Met initiatieven zoals CO₂-neutrale bezorging en circulaire businessmodellen zetten webshops volgens haar stappen richting een toekomstbestendig model. Maar er is ook veel onduidelijkheid volgens Ten Ham, zoals over de zero-emissiezones. ‘Ondernemers hebben zekerheid nodig om te investeren in duurzame mobiliteit en andere duurzame oplossingen.’

Uitdagingen en oplossingen

De logistieke sector blijft in 2025 zoeken naar balans. Ploos van Amstel benadrukt dat retouren hoog op de agenda staan. ‘Steeds meer retailers experimenteren met retourkosten of belonen klanten die producten in winkels terugbrengen. Dit verandert het consumentengedrag en vermindert logistieke druk’, verklaart hij. Daarnaast ziet hij potentie in uitgestelde leveringen. Met pakketpunten en -kluizen heeft hij een haat-liefderelatie. ‘Er zijn inmiddels meer dan tienduizend pakket- of afhaalpunten in Nederland. Sommige gemeenten zien dit als de oplossing voor de “vele” bezorgbusjes in de woonwijken. Echter, bijna 90 procent van de klanten laat een pakket nog steeds aan huis of bij de buren bezorgen. Pakketkluizen kunnen steden ontlasten en de ecologische voetafdruk verkleinen, maar alleen als ze voldoen aan de gemakseisen van consumenten: nabijheid, ruime openingstijden en white label. Het gebruik van winkels als pakketkluislocatie is wellicht nog niet zo gek’, stelt hij.

Verder zullen webwinkels hun fulfilment moeten innoveren en dat kan alleen maar als iedereen gaat samenwerken, aldus Ploos van Amstel: ‘De ontwikkelingen binnen AI bieden kansen om meer pakketjes met minder voertuigen en bezorgers te bezorgen. Voor een doorbraak in duurzaamheid met slim gebruik van data is echter meer nodig. Zo moet de kwaliteit van de data goed zijn en worden verrijkt met open data over het verkeer, het weer en consumentengedrag, anders is er geen voorspellende waarde. Webwinkels en pakketbezorgers zullen informatie met elkaar moeten gaan delen. Alleen dan kunnen de AI-toepassingen echt lerend worden. Maar door de lage tarieven en overcapaciteit in de pakketsector komt dat niet op gang.’ De zero-emissie zones zijn per 1 januari 2025 in enkele gemeenten ingegaan. ‘Maar’, aldus Ploos van Amstel, ‘de meeste pakketbezorgers spelen hier al langer op in met schone voertuigen. Daarnaast is de hype rond vrachtfietsen over, dat is en blijft een nichemarkt. Die wagentjes zijn te klein, te onhandig, te duur en te vaak stuk.’

Slimmer ondernemen

Duurzaamheid zal ook in 2025 een kernthema blijven. Volgens Ten Ham bewegen steeds meer bedrijven richting circulaire businessmodellen. ‘Denk aan leaseconstructies waarbij elektronica, meubels en zelfs kleding via abonnementsvormen worden aangeboden, waardoor producten langer in gebruik blijven. Of aan webshops die uitbreiden met tweedehands platforms om verspilling te voorkomen en nieuwe inkomstenstromen te creëren’, aldus Ten Ham. Ze benadrukt dat de combinatie van wetgeving en veranderende consumentenverwachtingen bedrijven dwingt slimmer te ondernemen. ‘In 2025 zal veel Europese wetgeving rond duurzaamheid nationaal geïmplementeerd worden. Door wetgeving én veranderende consumentenverwachtingen moeten bedrijven niet alleen voldoen aan strenge regels, maar ook slimmer ondernemen. We zien dat diverse webshops proactief inspelen op het thema duurzaamheid en dit integreren in hun bedrijfsstrategie om toekomstbestendig te blijven.’

Ploos van Amstel hoopt vooral dat 2025 het jaar wordt waarin de race to the bottom stopt. ‘Webwinkels hebben steeds minder keuze uit pakketbezorgers die bovendien hun service steeds verder terugschroeven. Dat is slecht voor e-commerce. Zet de klant en de buurt centraal met duurzame, schone en efficiënte bezorgoplossingen’, voegt hij ten slotte nog toe.