Gemeenten moeten voorafgaand aan de bouw van een nieuw winkelcentrum een actuele inschatting maken van de toekomstige leegstand die daaruit volgt. Bovendien moeten ze motiveren waarom die leegstand acceptabel is.
Dat volgt uit een vonnis van de Raad van State, waar Het Financieele Dagblad vandaag over schrijft. Begin deze maand floot de raad de gemeente Noordoostpolder terug, die zes jaar oude plannen voor een nieuw winkelcentrum in Emmeloord wilde uitvoeren. De gemeente heeft volgens de raad onvoldoende rekening gehouden met de verslechterde omstandigheden voor de fysieke detailhandel. In het vonnis wordt onder meer gewezen op de opkomst van webwinkels, die omzet afsnoepen van fysieke retailers.
Aanvaardbaar
De gemeente Noordoostpolder moet de behoefte aan extra winkelmeters nu opnieuw inventariseren. Verder draagt de Raad van State de gemeente op om ‘op basis van het voornoemde onderzoek toereikend te motiveren dat de te verwachten leegstand in het kader van een goede ruimtelijke ordening aanvaardbaar is’.
Koerswijziging
Het FD schrijft op basis van gesprekken met experts dat het vonnis verstrekkende gevolgen kan hebben. ‘Winkelvastgoed leek lang aan de crisis te ontsnappen; de vraag is hoe lang nog’, vat de krant samen. Vastgoedkenner Gerrit Sluiskes, die de winkeliers uit Emmeloord bijstaat in hun strijd tegen de gemeente, spreekt van een koerswijziging: ‘Tot nu toe hanteerde de Raad van State altijd het uitgangspunt dat nieuwe concurrentie nu eenmaal bij het ondernemersrisico hoort. In de uitspraak neemt het voor het eerste de dreigende leegstand als toets voor plannen voor nieuwe winkels.’
'Oog voor problemen'
Bijzonder hoogleraar eMarketing & Distance Selling Cor Molenaar, die een kaalslag onder winkeliers verwacht, reageert op Twitter verheugd op het vonnis:
Gemeentes hebben zich lang op het standpunt gesteld dat zijn niet van doen hebben met de marktwerking in het commerciele vastgoed, ofschoon ze de monopolist zijn in het afgeven van grond en bestemmingen. Eindelijk worden gemeentes bewust gemaakt van hun rol.
Het gaat er niet om dat er leegstand dreigt. Leegstand op zich is niet erg. Belangrijker is dat we aangeven wat daarin aanvaardbaar is. Dit wordt duidelijk door de Raad van State aangegeven. Gemeentes moeten, terecht, ook de negatieve effecten beter in beeld brengen. Dit zal per gemeente en per situatie verschillen en heeft ook te maken met de plek en de staat van de leegstand. Zonder meer nieuwe ontwikkelingen tegen houden alleen vanwege leegstand zou niet goed zijn.