Zal Singles’ Day overleven?

De elfde van de elfde is een bijzondere dag. Op 11 november is het Sint Maarten, de dag dat het carnavalsseizoen begint én Singles’ Day, dat uit China is overgewaaid.

Om met het laatste te beginnen: Singles’ Day op 11-11 is een verwijzing naar het grote aantal alleenstaanden in China als gevolg van de eenkindpolitiek van de laatste decennia en de sterke voorkeur voor jongens; veel jongens moeten accepteren als single door het leven te gaan. Om dit te ‘vieren’ werd 11 november met al die eentjes tot speciale dag voor singles uitgeroepen. Alibaba bombardeerde het al snel tot een cadeaudag, waarop mensen zichzelf mogen verwennen. Dit is uitgegroeid tot een ongekend koopfestijn. Het handelsvolume van de Chinese marktleider was op die ene dag al snel groter dan de opgetelde omzet van Amerikaanse online retailers op Black Friday én Cyber Monday.

Vorig jaar werden alle records door Alibaba verbroken, met verkopen ter waarde van ruim 30 miljard dollar. De verwachtingen zijn hoog gespannen met een prognose van 37 miljard dollar dit jaar.

Toch slaat Singles’ Day niet echt aan in Nederland. Misschien omdat het een beetje gemaakt overkomt of gewoon omdat we al te veel van deze ‘gemaakte’ dagen hebben? Halloween op 31 oktober, Black Friday eind november en dan moet december met Sinterklaas en Kerstmis nog beginnen.

Lees ook: Bol.com trapt feestseizoen al af (5 november 2019)

Het is gewoon een beetje druk. Black Friday wordt hier wel omarmd, omdat dit zo dicht tegen Sint en kerst aanligt; Nederlanders kunnen met korting de inkopen doen die ze toch al wilden doen, offline én online, in dat laatste geval met een vrij grote zekerheid dat pakjes op tijd binnen zijn voor het uitpakken begint.

Sint Maarten

Maar 11 november is ook de dag van Sint Maarten, een feest van licht, kinderen en armen. De oorsprong wijst op een lichtfeest, evenals kerst. Licht geeft hoop en verwachting en met de donkere dagen is dat een mooi signaal, alleen werd Sint Maarten steeds minder een armen- en steeds meer een kinderfeest. Met een lampion de straat op en bij de deuren een liedje zingen, draagzak om de nek zodat iedereen daar snoepgoed of geld in gooit. Het is, net als in China, een verwendag geworden getuige ook de liedjes:

Sint Maarten, Sint Maarten
De koeien hebben staarten
Geeft een appel of een peer
Dan kom ik dit jaar niet meer

En:

Elf november is de dag
Dat mijn lichtje
Dat mijn lichtje
Elf november is de dag
Dat mijn lichtje branden mag

Carnaval

De elfde van de elfde wordt ook gezien als een gekke dag, twee keer 11 is immers dubbel gek. Vandaar dat carnavalsvierders deze dag kozen om het seizoen mee af te trappen. Op deze dag wordt Prins Carnaval bekendgemaakt en vergadert de Raad van Elf voor de eerste keer over het komende carnavalsfeest. Maar overleveringen geven ook nog een andere invulling aan 11 november:

Andere bronnen beweren dat elf niks te maken heeft met dwazen maar met armoede. In de middeleeuwen werd er ook voor de kerst gevast. Niet uit religieuze overwegingen, maar uit armoede. Het vlees uit de slachtmaand november moest namelijk bewaard worden tot kerst. Daarmee begonnen ze op 12 november. De dag ervoor werden nog snel de niet houdbare producten met veel feestvertoon opgegeten. Waarom de elfde? Omdat het destijds toch al een feestdag was, namelijk Sint-Maarten.

Er is ook nog een ander mogelijk verband tussen Sint-Maarten en carnaval. Hierbij draait het niet om armoede maar meer om de kalender. Sint-Maarten markeert de donkere periode voor kerstmis. Veertig dagen na de elfde van de elfde is het 21 december, de kortste dag van het jaar. Aan het einde van het Sint-Maartensfeest begon de Sint-Maartensvasten. Zoals carnaval voorafgaat aan de Veertigdagentijd voor Pasen, zo gaat Sint-Maarten vooraf aan de voorbereiding op kerstmis.

11 november is dus een speciale dag voor kinderen en armen. Een dag waarbij je moet geven, dus daar passen kortingsacties wel bij. Een dag waarop je je mag gaan verheugen op het kerstfeest, veertig dagen later. Het zou een mooie dag zijn om Sinterklaas in te halen, toch ook een heilige die wilde delen met de armen. Maar die gedachte is nu helemaal verdwenen.

Wordt Singles’ Day ook groot in Nederland?

Black Friday is een Amerikaans winkelfestijn in winkels en online. Het koopgrage publiek gaat op zoek naar aanbiedingen om alvast in te kopen voor de kerst. Winkels willen graag snel van hun voorraden af om het risico van ‘overstock’ te voorkomen en meteen weer geld vrij te maken voor het voorjaar. Daarnaast zijn alle Amerikanen toch al in familieverband bij elkaar vanwege Thanksgiving Day de donderdag ervoor. Door de veramerikanisering van de westerse landen wordt de invloed van Amerikaanse gewoonten steeds groter. Black Friday slaat ook hier aan en zal nog succesvoller worden. De eerste cadeaus voor Sint en kerst worden gekocht met korting. Het neemt iets van de druk weg bij winkels in december en de pakjeschaos bij de logistiek door alle internet aankopen.

Maar Singles’ Day gaat het niet redden in Nederland. Winkels spelen er niet op in en webwinkels kunnen het bijzondere hiervan toch niet goed overbrengen. Sinterklaas gaat ten onder aan de druk van kerst en het gezeur om Zwarte Piet. De glans gaat verloren en het vrolijke kinderfeest is het strijdtoneel van actievoerders. Blijft over de kerst die leidt tot verbondenheid en warmte. Mede dankzij de cadeaus die met Black Friday-korting zijn gekocht en massaal daags na kerst, soms zelfs op kerstavond, weer op Marktplaats te koop komen. Zo houden wij toch nog de traditie van ‘delen’ in stand, ook al hebben wij alles al.