Producten die machinaal zijn gemaakt, zijn allemaal gelijk. Het maakt niet uit of u nu een product van bovenop de stapel of een van halverwege de stapel opstuurt. Dit is anders bij handgemaakte producten, massaal ingekocht of niet. Wat zegt het ontbindingsrecht hierover?
Tekst: Charlotte Meindersma
Handgemaakte producten zijn nooit zo gelijk als machinaal vervaardigde producten dat zijn. Dat kan simpelweg niet. Het ene exemplaar zal dus wat afwijken van het andere exemplaar.
Hetzelfde is het geval voor producten die in kleine oplagen zijn gemaakt. Die zijn exclusief en uniek. Op=op, daarna worden ze nooit meer gemaakt. Denk echter ook aan producten die misschien wel in massaproductie en machinaal worden gemaakt, maar waarvan toch elk stuk uniek is. Bijvoorbeeld de (design) theedoeken met een opzettelijke weeffout of juist productiefouten die toch nog, vaak tegen een lagere prijs, verkocht worden. Kunnen zulke unieke producten wel onder het ontbindingsrecht retour gestuurd worden?
Ontbindingsrecht
Het ontbindingsrecht geldt in beginsel voor alle producten. Consumenten hebben vanaf juni 14 werkdagen de tijd om te bedenken of ze het product willen houden. Ze mogen zonder opgaaf van reden de koop ontbinden en uiteindelijk het product retour sturen. Dat wil ook zeggen dat ze unieke producten mogen bekijken en terugsturen. Dat had de consument in een stenen winkel ook kunnen doen tenslotte. Dat er van een product maar 1 exemplaar is, de prijs vanwege een productiefout extra laag is of een product handgemaakt is, doet daar niets aan af. Voor bepaalde soort producten gelden echter wel uitzonderingen op de regel.
Uitzonderingen
Op deze standaardregel zijn met name twee grote uitzonderingen van belang. De op maat gemaakte producten, die op verzoek van de koper worden gemaakt en producten waarvan de waarde sterk kan schommelen.
1. Op maat gemaakt
Op maat of op verzoek gemaakte producten, zijn meestal gepersonaliseerde producten. Producten die na retour niet meer verkocht kunnen worden. Dat geldt voor bijvoorbeeld gepersonaliseerd drukwerk, producten waar een persoonlijke boodschap, afbeelding of iets dergelijks op geplaatst is. Het is dus niet zo dat wanneer het product bijvoorbeeld in meerdere maten aangeboden wordt en elk product pas na bestelling gemaakt wordt, dit ook een ‘op maat gemaakt product’ in de zin van deze uitzondering is. Het product is in dat geval onderdeel van het assortiment waarbij u als webwinkel of uw leverancier de keuze maakt het product pas na bestelling te vervaardigen.
Deze producten vallen buiten het ontbindingsrecht, mits de klant hier vooraf goed over geïnformeerd is.
2. Schommelingen in prijs
Sommige producten zijn zo uniek of exclusief dat de prijs daarvan sterk afhankelijk is van schommelingen op de financiële markt. De prijswijziging is in dat geval als het ware geen vrijwillige keuze van webwinkelier of leverancier, maar afhankelijk van andere factoren. Bijvoorbeeld omdat het producten zijn met edelmetalen waarvan de waarde opeens sterk gedaald is. Als de prijs van het materiaal sterk gedaald is, zal het eindproduct doorgaans ook in waarde dalen.
Ook deze producten hoeven niet onder het ontbindingsrecht retour genomen te worden. Mocht de webwinkel het product, uit coulance of serviceoogpunt bijvoorbeeld, wel retour willen nemen, dan hoeft de webwinkel nooit meer te vergoeden dan het aankoopbedrag. Het retour nemen van dit product is in dat geval namelijk een afspraak buiten de wet om. Als het product inmiddels minder waard is geworden kan de webwinkel zelfs zeggen het product enkel tegen een lagere prijs terug te nemen.
Charlotte Meindersma is jurist voor de creatieve sector en ondernemers. Ze is eigenaar van Charlotte’s Law & Fine Prints.
Foto: Small handmade gift boxes in shiny blue night, Shutterstock
Hoe zit het met een product wat op verzoek van een klant in een bepaalde kleurcombinatie wordt gemaakt? Dus er zijn 25 kleuren en een klant wil kleur 1 en 15 bij elkaar hebben. De klant wordt via de website en direct na de aankoop via mail gewaarschuwd dat zij niet kan retourneren omdat dit artikel speciaal voor haar gemaakt wordt.
De klant beroept zich nu op haar herroepingsrrecht, dat lijkt mij niet fair toch? Niemand wil deze specifieke combinatie van kleuren en de klant is goed geinformeerd hierover.
Als het niet als standaard optie wordt geboden en er steeds vooraf (en na bestelling, maar voor productie) duidelijk is gemaakt dat het herroepingsrecht is uitgesloten, zou ik inderdaad zeggen dat ze geen herroepingsrecht heeft in dit geval.
In de basis is het wel zo dat alle opties die geboden worden, niet als 'op maat' worden aangemerkt en alleen als iemand los in een opmerkingenveld zou zeggen 'graag deze naam erop drukken' of 'kan het ook in kleurencombinatie 1 en 15 in plaats van 8 en 15' of iets dergelijks. In die zin is het een twijfelgeval, maar zou ik het uiterst onredelijk vinden als de consument hier toch een herroepingsrecht zou hebben.