Staat retail een golf van faillissementen te wachten?

Na de recente faillissementen van een flinke reeks retailformules eerder dit jaar, krijgt de sectie Retail van Rabobank regelmatig de vraag: is er binnen retail een nog hogere golf van faillissementen te verwachten?

Tekst: Peter van Woensel Kooy

Onder andere duurzaam warenhuis Tomo, fietsenmerk en -onlineretailer VanMoof, multibrandformule Score en het bijbehorende jeansmerk Chasin’ vielen recentelijk om. Evenals tassenmerk Myomy, Lingeriewereld, de Kinderkleding Groep, kindermodemerk Little Indians, kledingketen Amazingkids, webwinkel Speelgoedwinkel.nl, reparatieketen Fixers, schoenenmerk Hunter, de modemerken Humanoid, Scotch & Soda, Goosecraft, Bellamy Gallery en Sandwich. Ook zijn er problemen rondom zwangerschaps- en kinderkledingmerk Noppies en blijft de verdubbeling van het verlies van Wehkamp Retail Group niet onopgemerkt. Dat is ook Olaf Zwijnenburg, sectormanager Retail & Groothandel bij Rabobank opgevallen.

Commentaar Rabobank op faillissementsdreiging

'Dus of er binnen retail een golf van faillissementen te verwachten is? We zeggen het vanuit onze rol als Sectormanager in de dynamische detail- en groothandel al heel lang: retail is topsport. Het lijntje tussen een winstgevend of structureel verlieslatend bedrijfsmodel, zeker voor bedrijven die het vóór de coronacrisis al moeilijk hadden, is heel dun', reageert Zwijnenburg, 'De winstmarges in de detailhandel zijn onder aan de streep heel klein. Vaak zitten die in de laatste vijf procent. Met een omzetdaling of kostenstijging van "slechts" 10 procent is vaak de hele winst weg, en meer. En bezuinigen? Alles wat niet per se nodig is of goedkoper kan, is al tijdens corona geschrapt.'

Toekomstbestendig

Tijdens de pandemie en de periode erna was het aantal faillissementen, vooral door alle steunmaatregelen van de overheid, eigenlijk veel te laag ten opzichte van eerdere jaren, signaleert Rabobank. 'De brutowinsten staan nu meer dan ooit onder druk door gestegen inkoopkosten gecombineerd met gestegen personeelskosten, energiekosten en (vooral voor winkels, OZ) huurstijgingen met dubbele cijfers. Belastingschulden hadden tot voor kort weinig prioriteit bij ondernemers die liever eerst leveranciers en verhuurders betaalden maar dat is voorbij. Het gevolg is dat de liquiditeitsruimte van veel bedrijven sterk verkrapt nu de ontvangen steun of uitgestelde belastingen moeten worden terugbetaald. En daar komt nog bij dat om aan de verwachtingen van consumenten en overige stakeholders te kunnen blijven voldoen er ruimte zou moeten zijn om de voor een toekomstbestendige onderneming noodzakelijke investeringen in digitalisering en duurzaamheid te doen.'

Laag consumentenvertrouwen

De giftige en explosieve combinatie van een laag consumentenvertrouwen, de moeizame omzet waarbij omzetplussen alleen worden veroorzaakt door prijsstijgingen bij dalende volumes, de zowel kwantitatieve als kwalitatieve schaarste aan personeel, de sterk stijgende kosten voor personeel, energie, onderhoud, verbouwingen en enorme huurindexeringen, de druk op de marges, het afnemen van de beschikbare liquiditeit en het ontbreken van de mogelijkheid om te kunnen investeren in de toekomst zal niet alleen het aantal faillissementen maar ook het aantal beroepen op de Whoa (Wet homologatie onderhands akkoord, red.) en vrijwillige bedrijfsbeëindigingen binnen retail naar alle waarschijnlijkheid stevig gaan aanjagen, stelt Zwijnenburg.

'Daarnaast hebben we in de periode van grote ontwrichtingen in de supply chains tijdens corona gezien dat veel ondernemers actief gingen inspelen resp. speculeren op kostenstijgingen door extra voorraad aan te leggen tegen, naar verwachting, een lagere kostprijs dan wanneer ze zouden inkopen op het moment dat ze het werkelijk nodig hebben. Het resultaat is dat veel retailers nu zitten met een bovennormale voorraadpositie met bovennormale opslagkosten, hogere risico’s en extra werkkapitaalbeslag. Een strategie die in de basis goed te volgen is, maar alleen zolang de vraag vanuit de consument en de omzet op peil blijft. Als de vraag daalt, worden extra voorraden een (bal)last. Ondernemers die hoge voorraadposities willen afbouwen om werkkapitaal vrij te spelen, kunnen voorraad doorschuiven, verplaatsen, als partij verkopen of met kortingen uitverkopen zoals we eerder beschreven in de blog "Voorraden: van just-in-time naar just too much?"'.

Inflatie vlakt af

Ten aanzien van 'Food' voorspelt Rabobank dat het boodschappenmandje duur blijft: 'Aanhoudende consumentenprijsinflatie zorgt ervoor dat veel bedrijven in de voedingsmiddelensector flinke omzetgroei boeken. Consumenten kopen minder en downtraden naar goedkopere verkoopkanalen en goedkopere producten zoals huismerken. Vooral speciaalzaken en A-merken leveren marktaandeel in. Door dalende grondstof-en energieprijzen is de inflatie aan het afvlakken. Alleen grondstoffen, zoals suiker, cacao en koffie, stijgen weer in prijs. Daarnaast zal de nieuwe aankomende wet CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive, red.) retailers vragen meer focus te leggen op verduurzaming en transparantie.'

Peter van Woensel Kooy is senior redacteur en merkexpert bij MarketingTribune, een zustertitel van Twinkle. Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de site van MarketingTribune.