De zin en onzin van bestellen ‘met betaalverplichting’

Afgelopen juni traden nieuwe regels in werking die webshoppers op Europees niveau moeten beschermen. Maarten Braun en Maaike Lassche van ICTRecht bespreken opvallende wijzigingen en lacunes. Deze keer behandelen ze teksten op bestelbuttons.

Tekst: Maarten Braun en Maaike Lassche
 
Wij denken dat zo’n beetje iedere webwinkelier van zijn stoel viel toen hij kennis nam van de nieuwe regels over de bestelknop. De Europese wetgeving over consumentenrechten eist namelijk dat de webwinkelier ‘ondubbelzinnig’ duidelijk moet maken dat de bestelling ook een betalingsverplichting inhoudt.

Je zou verwachten dat iedere consument anno 2014 wel weet dat je ook moet betalen indien je iets koopt, maar niets blijkt minder waar. De consument moet kennelijk toch nog beschermd worden, en wel via een bestelknop met de tekst ‘bestelling met betaalverplichting’. Een consument kiest een product, weet wat het kost, doorloopt het bestelproces en verstuurt zijn bestelling. De consument die ons ervan weet te overtuigen dat hij niet wist dat hij moest betalen, komt van goed huize.

Andere formulering
Een veelgehoord argument is dat een knop met bovenstaande tekst een conversiekiller is. Of dat ook zo is kunnen wij niet zeggen. Wel kunnen we aangeven of het ook anders kan. Naast de woorden ‘bestelling met betalingsverplichting’ is het namelijk ook mogelijk een andere formulering te gebruiken die duidelijk maakt dat het plaatsen van de bestelling een betaalverplichting voor de consument inhoudt.  Denk hierbij aan de woorden: ‘afrekenen’ of ‘kopen’.

Volgens de guidance (pdf, dit is een soort uitleg bij de richtlijn) zijn de termen ‘betaal nu’ en ‘koop nu’ ook in orde. Volgens de guidance volstaat zelfs ‘bevestig aankoop’. Dat is wat tegenstrijdig met de regels, omdat uit deze woorden niet duidelijk genoeg uit blijkt dat men ook daadwerkelijk moet gaan betalen, wat de wet nu juist zo expliciet voorschrijft. Het is in ieder geval duidelijk dat bewoordingen die het slechts hebben over ‘verder’ of ‘bevestigen’ niet voldoende zijn.

‘Kopen’ toch niet voldoende?
Een Duitse rechter heeft echter geoordeeld dat de term ‘kopen’ niet voldoende is, omdat de verklaring tweeledig moet zijn; ze moet zien op zowel het bestellen als het betgalen. De term kopen heeft biedt die tweeledigheid volgens deze rechter niet. Zijn uitspraak druist echter in tegen de Europese wetgeving en deze gaat in onze ogen ook veel te ver; Europa geeft zelf aan dat kopen een prima term is voor op of bij de knop. Bestaat kopen zonder betalen überhaupt?

Checkbox
Tot slot is er nog een andere escape voor de webwinkelier die de knop zelf echt niet wil aanpassen. Omdat de wet aangeeft dat het voor de consument duidelijk moet zijn dat hij een bestelling met betaalverplichting aangaat, is het ook mogelijk aan het eind van het bestelproces een checkbox op te nemen met een zin als: ‘Ik plaats een bestelling met betaalplicht en ga akkoord met de algemene voorwaarden.’ Let er wel op dat de consument de checkbox zélf moet aanvinken, anders heeft hij er overheen kunnen lezen en is hij er niet duidelijk genoeg op gewezen.  

Serieuze gevolgen
Nu lijkt deze hele discussie over welk woord wel en niet goed genoeg is op of rond de bestelknop nogal onzinnig, de gevolgen zijn dat niet. De ACM kan boetes opleggen indien u niet aan de regels voldoet. De consument kan bovendien zeggen dat er geen overeenkomst tot stand is gekomen, als hij kan aantonen dat hij niet al tot betalen verplicht dacht te zijn.

Maarten Braun en Maaike Lassche zijn beide juridisch adviseur bij ICTRecht.

Dit is het vierde deel van een serie over opvallende of ontbrekende punten in de nieuwe ‘consumentenwet’. Vorige week bespraken Braun en Lassche de vraag wanneer het herroepingsrecht precies ingaat, twee weken geleden schreven ze over de terugbetaalplicht voordat een retourartikel binnen is, drie weken geleden gingen zij in op het herroepingsrecht bij tijdschriftabonnementen.