Neelie Kroes zet e-commerce hoog op de agenda

Ze werd genoemd als nieuwe premier van Nederland, maar zelf vindt Neelie Kroes (VVD) dat haar toekomst in Brussel ligt. Sinds het begin van dit jaar is ze als eurocommissaris belast met de portefeuille Digitale Agenda. Twinkle sprak met haar.

In het kader van haar portefeuille maakt Kroes zich sterk voor een Europese e-commerce markt zonder grenzen. ‘Tegen 2020 wil ik geen verschillen meer zien tussen nationale en grensoverschrijdende transacties’, zegt ze.

Tekst: Arjan van Oosterhout & Marieke Verdonk
Beeld: ©European Union, 2010

In Het Financieele Dagblad van 25 mei zei u dat het voor veel Europeanen geen vrije wil is om niet online te shoppen. ‘Als mensen vrees hebben of barrières ervaren, dan doen ze het niet’, zei u. Is dat eigenlijk erg?
‘Natuurlijk is dat betreurenswaardig. Het internet valt niet meer weg te denken in de 21e eeuw. Consumenten zijn cruciaal om de economie volop te laten draaien. Digitale activiteiten zoals online-shoppen kunnen heel wat banen en welvaart creëren. Dit wordt echter verhinderd omdat 88 procent van de Europese webgebruikers online-transacties onveilig vindt en 60 procent van de online-aankopen in een andere EU-lidstaat mislukt door wettelijke of technische barrières. Toch gebruiken 250 miljoen Europeanen dagelijks het internet; het e-commerce potentieel is enorm. U zou het ook van de andere kant moeten zien. De onmogelijkheid voor bedrijven die gevestigd zijn in een lidstaat van de EU om diensten en producten aan te bieden en af te zetten in de hele EU. Het gaat niet alleen om consumentenkeuze, maar ook om concurrentiekracht van het Europese bedrijfsleven. Daarom heb ik van de digitale interne markt een prioriteit gemaakt in de Digitale Agenda voor Europa, het politieke actieplan van de Europese Commissie op dit vlak voor de komende vijf jaar. Tegen 2015 zou ik deze 250 miljoen mensen online willen zien kopen en zeker 50 miljoen daarvan cross border of over de grens heen in andere EU-lidstaten.’

U noemt copyright, consumentenrecht en veiligheid als grote barrières voor cross border shopping binnen de Europese Unie. De bestrijding van welk van deze barrières verdient de meeste aandacht vindt u en waarom?
‘Alle drie zijn cruciaal. Auteursrechten, consumentenrechten en veiligheid gaan hand in hand samen om een echte digitale interne markt te verwezenlijken. Mensen gebruiken alleen nieuwe technologieën als ze overtuigd zijn dat het veilig is. In Nederland gebruikt 74 procent van de bevolking online-banking. Dit is zo succesvol omdat de consument deze nieuwe technologie volledig vertrouwt. Meer vertrouwen staat gelijk aan meer gebruik. Dat wil ook zeggen dat mensen tegelijkertijd informatie over hun rechten nodig hebben. Een consument die niet weet wat zijn rechten zijn, denkt simpelweg dat ze niet bestaan. Dit schrikt mensen af om intensiever cross border te shoppen in Europa. Hetzelfde geldt voor auteursrechten. In elke muziekwinkel in Europa kan men cd’s kopen. Online is het echter bijna onmogelijk om muziek legaal te downloaden omdat auteursrechten verschillen van land tot land. Hierdoor loopt Europa achter de VS en Azië; onze verkoopcijfers voor online-muziek zijn maar een kwart van de totale omzet die de VS maakt. Daar moet verandering in komen. De vraag naar en het aanbod van creatieve online-goederen binnen de EU kunnen enkel worden gestimuleerd als digitale auteursrechten op Europees niveau worden beslecht.’

Kunt u per barrière aangeven welke stappen u wil zetten om vooruitgang te boeken?
‘Eerst en vooral wil ik tegen eind dit jaar een nieuwe EU-wet voorstellen voor een collectief auteursrechtsysteem dat geldt voor alle EU-lidstaten. Het doel is een transparanter beheer van digitale auteursrechten voor heel Europa. In de tweede plaats zullen de EU-regels met betrekking tot persoonsgegevens worden versterkt. We zullen een praktisch digitaal gidsboek over online-rechten ofwel de “eYou gids” ter beschikking stellen aan de burgers. Tegelijkertijd zal ik een EU-wijd online-systeem voorstellen dat betwistingen over e-commerce transacties oplost zodat burgers en bedrijven weten waar ze terecht kunnen als er iets fout loopt.'

De Nederlandse online-wijnverkoper en Twinkle-blogger Ralph Michels schreef onlangs een artikel over de verkoop van een fles wijn, een wijngids en een stel wijnglazen aan een Belg. ‘Een fiscaal monster’, concludeerde hij. Wat kunt u er in uw positie aan doen om de juridische rompslomp te beperken?
‘Het fiscaal beleid in de Europese Unie blijft tot zeer grote mate een bevoegdheid van de lidstaten. Enige vooruitgang is reeds geboekt. De concurrentie tussen de lidstaten op de interne markt is gewaarborgd omdat verschillen in de tarieven voor indirecte belastingen en belastingssystemen niet verstoord mogen worden. Maar we kunnen meer doen om de fiscale omgeving van de elektronische handel te ontwikkelen. De Digitale Agenda voor Europa bevat een reeks acties die belemmeringen voor grensoverschrijdende e-commerce elimineren. Vooral de voltooiing van de Single Euro Payment Area - SEPA - en de ontwikkeling van het interoperabele Europese elektronische factureringssysteem kunnen voordelen en kostenbesparingen aan bedrijven en consumenten leveren.’
 
Hoe hoog mag het percentage geweigerde grensoverschrijdende internetbestellingen nog zijn aan het eind van uw termijn? En over tien jaar?
‘De EU is duidelijk geëngageerd om het percentage geweigerde grensoverschrijdende bestellingen te verminderen. We zien een positieve trend. Slechts 11 procent van de internetgebruikers ondervond in 2009 problemen met een online koop of dienst tegen 18 procent in 2006. Hoofdzakelijk loopt het fout met de levering - die is langzaam, verkeerd of beschadigd. Of de website faalt tijdens de bestelling of de betaling. Betaalsystemen verschillen nog per land evenals de consumentenrechten, de regelgeving en prijzen voor grensoverschrijdende leveringen. Het is dan ook logisch dat grensoverschrijdende bestellingen niet altijd van een leien dakje gaan. De EU heeft onlangs een strategie opgezet om deze barrières te verwijderen zodat grensoverschrijdende e-commerce beter kan functioneren en echte voordelen kan leveren aan bedrijven en consumenten. Tegen 2020 wil ik geen verschillen meer zien tussen nationale en grensoverschrijdende transacties.’

Hoe ziet het e-commerce speelveld in Europa er volgens u idealiter uit?
‘We hebben één Europese Unie en het internet kent geen grenzen maar toch zijn er 27 verschillende digitale economieën. Zoals ik al zei gebruikt 74 procent van de Nederlanders online-banking, terwijl dat maar het geval is voor 5 procent van de Grieken en 2 procent van de Roemenen. Een efficiënte en geslaagde digitale interne markt zou een punt moeten zetten achter die verschillen. De Commissie zal maatregelen treffen om de SEPA tot stand te brengen. Dit is een belangrijke stap om de digitale Europese betaalmarkt te consolideren. Dat wil ook zeggen dat de regels omtrent de digitale handtekening volledig functioneel moeten zijn en geldig in alle lidstaten. Dat is de enige manier om onze doelstelling te bereiken, dat 33 procent van de Europese mkb’s online zaken doet in 2015.’

U wilt een vuist maken tegen digitale piraterij door het creëren van een legale digitale interne markt. Denkt u dat een dienst als Spotify, waarbij de gebruiker de muziek niet downloadt maar alleen kan streamen, hiervoor een oplossing is?
'De Digitale Agenda voor Europa staat volledig achter de ontwikkeling van legale markten en legitieme alternatieven, een aantrekkelijk en consumentvriendelijk aanbod dat intellectuele eigendomsrechten respecteert. Alle maatregelen moeten een evenwicht creëren tussen de belangen van de consumenten - hun recht op informatie en privacy - en de rechthebbenden. Spotify is een goed voorbeeld van tal van veelbelovende en succesvolle initiatieven voor online-contentdistributie in Europa. Maar er is nog veel werk te verzetten om het opzetten van aantrekkelijke contentplatforms en de verwerving van vergunningen te vereenvoudigen. Alleen een brede waaier aan vernieuwende contentdiensten voor Europese consumenten - waaronder mobiel internet - zal de digitale interne markt verder helpen te ontwikkelen.’

____________________

Neelie Kroes
Neelie Kroes (1941) is sinds februari 2010 als Europees Commissaris belast met de portefeuille Digitale Agenda. Zij is een van de zeven vicevoorzitters van de Europese Commissie. In de periode 2004-2010 was zij als eurocommissaris belast met mededinging. Zij is een dochter van een Rotterdamse vervoersondernemer en werd in 1971 Tweede Kamerlid voor de VVD. In het eerste kabinet-Van Agt (1977-1981) was zij staatssecretaris van vervoerszaken en PTT-zaken. Daarna was ze minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Lubbers I (1982-1986) en kabinet-Lubbers II (1986-1989). Na haar ministerschap was Neelie Kroes onder meer president van Universiteit Nyenrode. Ook vervulde ze vele functies in het bedrijfsleven.
____________________

Dit artikel verscheen eerder in Twinkle 7-2010.