Thuiswinkeliers bezorgd over concurrentie postmarkt

Meer omzet via combi toetsingen en betaalmethodes

Het zijn onzekere tijden voor TNT Post-concurrenten Sandd en Selekt Mail nu de liberalisering van de postmarkt weer is uitgesteld. Postorderaars die voor hun brieven en facturen toch graag met de alternatieve verzenders in zee willen gaan, kunnen overgaan tot de zogenoemde 'Otto-constructie'.

Tekst: Jan Kloeze

'Om te blijven concurreren met TNT Post moeten de nieuwe postbedrijven kunnen investeren in producten, diensten, gebouwen en mensen. Nu de postmarkt plotseling voor een deel dicht blijft, is mijn grootste zorg dat ze die concurrentiepositie op termijn niet volhouden. Dat kan beteken dat de prijzen stijgen of dat ze in het ergste geval failliet gaan. En dan hebben we een monopolist terug.' Dat zegt Koos van Zanten, directeur Operations ECI en voorzitter werkgroep Distributie van Thuiswinkel.org.

Op 6 december 2007 besloot staatssecretaris Frank Heemskerk (EZ) de voor 1 januari 2008 beoogde, volledige liberalisering van de postmarkt voorlopig uit te stellen. Op de korte termijn ervaren thuiswinkeliers beperkte gevolgen van dit plotselinge uitstel. Thuiswinkelbedrijven versturen - naast hun pakketjes - voornamelijk catalogi, gidsen en mailings. Deze, naar schatting 300 miljoen geadresseerde poststukken per jaar zijn zwaarder dan 50 gram en/of vallen onder de definitie 'drukwerk'. Die markt is al volledig vrij, beslaat in totaal zo'n drie miljard stuks en vertegenwoordigt een omzet van ongeveer 1,2 miljard euro.

Hevige concurrentie
Concurrenten van TNT Post op deze vrije markt zijn Sandd en Selekt Mail. Zij zijn goedkoper dan TNT Post maar bezorgen slechts twee keer per week. Met deze propositie hebben ze samen ruim een kwart van de vrije markt veroverd. Volgens cijfers van Sandd is 70 procent van de post die thuiswinkelbedrijven op de vrije markt versturen, bij concurrenten van TNT Post terecht gekomen.

Sinds kort is de concurrentie op deze vrije markt verhevigd. TNT Post introduceerde Netwerk VSP Geadresseerd, een volle dochter van TNT Post die een vergelijkbaar bedrijfsmodel kent als Sandd en Selekt Mail. Bovendien heeft TNT Post nieuwe, goedkopere producten ontwikkeld om ook zelf op prijs te concurreren en een stuk van het verloren terrein terug te winnen.

In de ijskast
De nog niet geliberaliseerde markt bestaat uit geadresseerde post die minder weegt dan 50 gram, kent een volume van 2,5 miljard stuks en vertegenwoordigt een omzet van eveneens ongeveer 1,2 miljard euro. De zakelijke briefpost van thuiswinkelorganisaties bestaat voornamelijk uit facturen, rekeningoverzichten, aanmaningen en herinneringen. De omvang van dit volume is relatief bescheiden. Van Zanten schat het desgevraagd op enkele tientallen miljoenen stuks per jaar. Dit stond natuurlijk niet allemaal klaar om op 1 januari in de brieftassen van Sandd of Selekt Mail terecht te komen. 'Wel geldt dat door het uitstel van volledige liberalisering de mogelijkheid om testen te doen met de bezorging van dit soort transactiepost door anderen dan TNT Post is geblokt', aldus Van Zanten. Commercieel directeur Mark Lander van Sandd vertelt dat een postorderaar van plan was om in 2008 enkele miljoenen facturen met zijn organisatie te versturen. Dat plan moet nu in de ijskast. Die post gaat terug naar TNT Post, tenzij deze postorderaar net als Otto en Wehkamp de zogenaamde 'Otto-constructie' toepast.

Otto was in 2006 de eerste thuis-winkelier die facturen (briefpost) samenvoegde met de catalogus en zo de post letterlijk verzwaarde en de relatief hoge prijzen van TNT Post in de categorie tot 50 gram omzeilde. Het voormalige staatsbedrijf sleepte de verzender (Sandd) die in zijn ogen de postwet overtrad voor de rechter, maar de rechter achtte deze constructie wettig. Uitstel van verdere postliberalisering dwingt thuiswinkeliers door te gaan met dit soort creatieve oplossingen. 'Maar het is natuurlijk flauwekul. We moeten onze post tegen concurrerende prijzen normaal kunnen versturen met de bezorgorganisatie die het beste past bij het type post dat we willen verzenden', zegt Van Zanten.

Hoog minimumloon
Niemand kan of durft te voorspellen wanneer de volledige liberalisering van de postmarkt nu wel intreedt. Tijdens de postconferentie in Rotterdam op 19 december 2007 deed de branche tevergeefs een dringende oproep aan de daar aanwezige staatssecretaris Frank Heemskerk om een vaste datum te geven. Heemskerk ziet twee onzekerheden die hem aanleiding gaven om de volledige liberalisering uit te stellen. Het kabinet vindt dat de Nederlandse markt alleen open kan als er in de belangrijkste omringende landen (Groot-Brittannië  en Duitsland) een level playing field is. In de UK is de markt al volledig open. Onverwacht heeft de Duitse regering in december 2007 echter een hoog minimumloon voor postbezorgers ingevoerd. Con-currenten van Deutsche Post, waaronder TNT in Duitsland, krijgen te maken met te hoge arbeids-kosten en worden belemmerd in hun onder-nemerschap. Ondanks dat Duitsland op 1 januari 2008 de postmarkt volledig liberaliseert, is er dus geen level playing field.

2010
De arbeidsmarkt is ook in Nederland een belangrijk thema. Omdat er tussen werknemers en werkgevers geen consensus is over een (groeimodel naar een) CAO voor postbezorgers, is de Nederlandse regering bang voor misstanden in de arbeidsomstandigheden bij de nieuwe postbedrijven; de tweede reden voor Heemskerk om vijf voor twaalf aan de noodrem te trekken.
Recent heeft het Europese Parlement een richtlijn aangenomen die lidstaten dwingt tot volledige liberalisering van hun postmarkten uiterlijk op 31 december 2010. Hoewel de staatssecretaris dat niet waarschijnlijk acht en zegt de vaart er in te willen houden, is het theoretisch denkbaar dat Nederland en dus ook de thuiswinkelorganisaties tot die datum moeten wachten. In dit scenario is het door Van Zanten geschetste risico niet onrealistisch.

'Om te blijven concurreren met TNT Post moeten de nieuwe postbedrijven kunnen investeren in producten, diensten, gebouwen en mensen'

 Dit artikel verscheen eerder in Twinkle 1 2008